Τα βόλια και τα τσόλια

Θανάσης Καρτερός

Βγαίνουμε ανοιχτά, υπερασπιζόμαστε τις απόψεις μας, εξηγούμε, προσπαθούμε να πείσουμε. Χωρίς κόμπλεξ, και θυμίζοντας το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων και πράξεων που διαθέτει κάθε παράταξη.

Οι θεσμοί, η Μέρκελ, η Λαγκάρντ, ο Σόιμπλε, οι Ευρωπαίοι. Οι διαφορές, οι διαμάχες, οι μάχες, και οι συμβιβασμοί τους. Τα πολιτικά τους κόλπα και οι επιδιώξεις τους, οι μύχιες σκέψεις και οι ανοιχτές προκλήσεις. Α, και οι εγχώριοι με την ολοκληρωτική και διαπλεκόμενη προπαγάνδα της καταστροφής, τη φτήνια των επιχειρημάτων και την γκρίνια των θεαμάτων - για όλα φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ. Καταγγέλλουν τη δική μας πολιτική, τρομάρα τους. Λες και ξεχνιέται ποια ξεσκισμένη κοινωνία και χώρα παρέδωσαν. Με τι συσχετισμούς και ποιες στημένες παγίδες. Και ποιους βοηθούν και σήμερα με τα ψαλίδια και τα μαχαίρια τους.
Τέλος πάντων, όλα τα παιδιά στην πίστα της αξιολόγησης - την οποία πάντως πιο εύκολη τη φανταζόμασταν πριν από λίγο καιρό. Κι εμείς; Πού είμαστε εμείς σ’ αυτό το άγριο πανηγύρι; Είναι δουλειά μόνο του Τσακαλώτου, του Χουλιαράκη, του Τσίπρα; Εμείς θεατές; Κάτι σαν δύσκολο ματς του ΠΑΟΚ να πούμε, κατεβαίνει ο Τσακαλώτος, μπαίνει στην περιοχή, τον ανατρέπει ο Σόιμπλε, ο διαιτητής δεν δίνει το πέναλτι κι εμείς από την κερκίδα γιουχάρουμε, βρίζουμε, αποδοκιμάζουμε; Τρώμε γκολ και σωπαίνουμε; Βάζουμε γκολ και παίρνουμε φωτιά;
Ανώμαλος ο δρόμος του αριστερού, σε χρόνια κυβερνητικής εξουσίας. Και μάλιστα κυβερνητικής εξουσίας που στο αναθεματισμένο οικονομικό μείγμα, οι δικοί μας βάζουν το νερό και οι άλλοι όλα τα υπόλοιπα. Και την κατσαρόλα. Αλλιώς μάθαμε. Τα καρούμπαλα τα αποκτήσαμε σε συνθήκες σύγκρουσης με κυβερνήσεις, κι όχι υπεράσπισής τους. Εξ ου και η συγγενής αμηχανία. Διότι άλλο καρούμπαλα από τους νόμους κι αστυνόμους της Δεξιάς, κι άλλο καρούμπαλα από νόμους κι αστυνόμους για τους οποίους ο ΣΥΡΙΖΑ φέρεται να έχει την ευθύνη. Κι ας μην την έχει. Άντε όμως να πείσεις γι’ αυτό τους δύσπιστους στο καφενείο, ή στη δουλειά.
Αυτός όμως είναι ο δρόμος. Δεν τον διαλέξαμε, μας διάλεξε. Τα πάρκινγκ και τα rest areas της γκρίνιας, της κριτικής, της πολεμικής, δεκτά. Και ανακουφιστικά ώρες-ώρες. Αλλά οι «επάνω» θα κάνουν τη δουλειά τους. Και οι «κάτω» θα στηρίξουν τους «επάνω» και τη δουλειά τους. Πιέζοντας, ζητώντας εξηγήσεις, απαιτώντας, διαμαρτυρόμενοι όταν το κρίνουν σκόπιμο. Διότι υπάρχουν συμβιβασμοί, αβλεψίες, ολιγωρίες, μαλακίες, που πληγώνουν. Αλλά η Αριστερά, σε κάθε της απόχρωση, έχει μια παράδοση δεκαετιών. Δεν εγκαταλείπει στα δύσκολα.
Συνεπώς, λέω, δεν κρυβόμαστε. Δεν κωλώνουμε. Βγαίνουμε ανοιχτά, υπερασπιζόμαστε τις απόψεις μας, εξηγούμε, προσπαθούμε να πείσουμε. Χωρίς κόμπλεξ, και θυμίζοντας το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων και πράξεων που διαθέτει κάθε παράταξη. Τους παλιούς δεν τους τρόμαζαν των Γερμανών τα βόλια, εμάς θα μας τρομάξουν της διαπλοκής τα τσόλια;

ΑΛΥΣΟΔΕΝΕΤΑΙ Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ!!!

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ΠΡΩΤΑ

Στην τελευταία συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου στις 20/2/2017 στη συζήτηση του θέματος: «Έγκριση του αναθεωρημένου Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ)» και με πρωταγωνιστές τον κ. Τατούλη και την ΤΕΡΝΑ, «αλυσοδένεται» για δεκαετίες η Περιφέρεια Πελοποννήσου στη διαχείριση των απορριμμάτων. Αυτό έγινε με απόφαση της πλειοψηφίας, αν και καταψήφισαν όλες οι παρατάξεις της αντιπολίτευσης.

Η παράταξή μας καταψήφισε την αναθεώρηση του συγκεκριμένου ΠΕΣΔΑ γιατί:

– Δεν συνάδει με τα εγκεκριμένα Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΕΣΔΑ) και Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων, αλλά και με τις Ευρωπαϊκές οδηγίες, όπως εκφράζονται πρόσφατα με τα τελευταία έγγραφα από 30/8/16 και 3/2/17 της Γενικής Δ/νσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

– Αν και αρμόδιος φορέας σύνταξης του ΠΕΣΔΑ είναι ο Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) των Δήμων, αγνοήθηκε στο κείμενο που ψηφίστηκε η 3/2016 ομόφωνη απόφασή του.

– Προτάθηκε η λύση 1Β που προβλέπει μια κεντρική διαχείριση για όλη την Πελοπόννησο, επεξεργασία σύμμεικτων απορριμμάτων, φαραωνικές εγκαταστάσεις ανισοβαρώς κατανεμημένες και μόνο μέρος της διαχείρισης των οργανικών σε 5 μονάδες (μία ανά Περιφερειακή Ενότητα), υποβαθμίζοντας και αποδυναμώνοντας τις κυρίαρχες δράσεις που είναι  η διαλογή στην πηγή, η ανακύκλωση, η επαναχρησιμοποίηση και η ανάκτηση των υλικών.

– Ταυτίζουν αυτόν τον σχεδιασμό που φτάνει μέχρι το 2020 με το έργο ΣΔΙΤ της Περιφέρειας Πελοποννήσου που φτάνει (αν υπογραφεί) μέχρι το 2045! Θυμίζουμε ότι με το ΣΔΙΤ προβλέπεται ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα και με συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά για τ’ απορρίμματα που θα φτάνουν από τους Δήμους στις μονάδες της ΤΕΡΝΑ. Δεσμεύσεις που είναι αντίθετες με τις ισχύουσες σύγχρονες οδηγίες.

– Υπήρξαν πολλές σκόπιμες ελλείψεις ή διαστρεβλώσεις που έγιναν από την Διοίκηση της Περιφέρειας και την εκθέτουν. Έτσι: α) αγνοήθηκαν τα κεφάλαια Γ και Δ της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) των 4 Υπουργείων για τη ΣΜΠΕ και οι αντίστοιχες αναφορές των 2 γνωμοδοτήσεων των 2 Γενικών Γραμματέων για τον ΠΕΣΔΑ, β) υποτιμήθηκε και υποβαθμίστηκε η αρμόδια Δ/νση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας, που στάθηκε ως όφειλε κριτικά, αφού για να εισηγηθεί δεν της δόθηκαν όλα τα στοιχεία όταν και όπως έπρεπε, γ) ενώ υπάρχουν σοβαρές αλλαγές και νέα στοιχεία για τις αρχικές εγκαταστάσεις του ΣΔΙΤ και του αρχικού ΠΕΣΔΑ (μείωση ελάχιστης εγγυημένης ποσότητας, 12 νέοι σταθμοί μεταφόρτωσης, 5 μονάδες κομποστοποίησης, προτάσεις που αφορούν και τις ποσότητες από τα τοπικά σχέδια διαχείρισης των Δήμων (ΤΟΣΔΑ), περιοχή υδροληψίας Σκάλας Λακωνίας, αξιοποίηση δεματοποιητών), δεν γίνεται καμία αναφορά για την ανάγκη επικαιροποίησης των αδειοδοτημένων εγκαταστάσεων, δ) δεν εντάσσονται στο σχεδιασμό οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις των Δήμων (ΜΟΛΑΚ, μονάδες επεξεργασίας κ.ά.), ε) δεν καθορίζεται σαφής χρόνος και χώρος για τη μεταβατική διαχείριση, στ) δεν μας απάντησαν μετά το 2020 (μέχρι τότε ισχύει η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ) και μέχρι το 2045 με ποιο τρόπο κατοχυρώνονται και θα υπάρξουν αλλαγές στην σύμβαση του ΣΔΙΤ σύμφωνα με τις νέες αλλαγές – προσαρμογές ενός νέου ΠΕΣΔΑ.

Στην πορεία έγκρισης του ΠΕΣΔΑ που έγινε κάτω από την «σκιά» του ΣΔΙΤ αναδείχθηκαν πολλά ζητήματα και βγήκαν πολλά συμπεράσματα:

– Ελαχιστοποιείται έως χάνεται μέχρι το 2045 ο δημόσιος έλεγχος, η δυναμική καθημερινή πολιτική, κοινωνική, επιστημονική και τεχνολογική παρέμβαση.

– Υπερδιογκώθηκαν και υπερκοστολογήθηκαν οι εγκαταστάσεις απορροφώντας όλους τους διαθέσιμους πόρους δίνοντας περιθώριο για μεγάλα κέρδη στον ανάδοχο του έργου αντί να επιστρέφονται ως κίνητρο στους καθημερινούς χρήστες – δημότες, προκειμένου να επιτυγχάνεται ποσοτική και ποιοτική βελτίωση στη διαχείριση των απορριμμάτων.

­–Ενώ από τον ΕΣΔΑ προβλέπεται μέχρι το 2020 ότι πρέπει να πηγαίνει για υγειονομική ταφή το 26% των απορριμμάτων, με το ΣΔΙΤ – μέχρι το 2045 – η ΤΕΡΝΑ θα μπορεί να πηγαίνει το 45%!

Η Περιφέρεια αξιοποίησε την αδυναμία (πλην εξαιρέσεων) των Δήμων για διαχείριση του δικού τους θέματος των απορριμμάτων όχι για να λύσει το θέμα, αλλά για να επιβάλλει το ΣΔΙΤ. Με όλα τα εργαλεία που διαθέτει διαμόρφωσε κατά καιρούς και κατά το δοκούν τους καλούς και κακούς Δημάρχους! Σ’ αυτόν το στόχο της εκτός από τις χρηματοδοτήσεις ενέταξε και τους δεματοποιητές και την αποκατάσταση των ΧΑΔΑ. Από την διαχείριση αυτών προέκυψαν η μεγάλη αδιαφάνεια και οι καθυστερήσεις, τις οποίες προσπαθεί πάντα να τις ρίξει στους άλλους.

Ο κ. Τατούλης έφτασε στο σημείο από τη μια να μας λέει ότι αποδέχεται τον ΕΣΔΑ και από την άλλη να έχει κάνει προσφυγή στο Συμβούλιο Επικρατείας! Να παίρνει αποφάσεις στο Περιφερειακό Συμβούλιο παρουσία των ΜΑΤ και ν’ απαγορεύει σ’ αυτό, άκουσον – άκουσον, τον λόγο στους Δημάρχους για το δικό τους θέμα των απορριμμάτων! Να παραποιεί στοιχεία των Υπηρεσιών και να απειλεί όποιον έχει διαφορετική άποψη. Να προσπαθεί να εντάξει το ΣΔΙΤ Πελοποννήσου στις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας και να παινεύεται γι’ αυτό, ταυτιζόμενος με ό,τι νεοφιλελεύθερη άποψη υπάρχει! Να διεκδικεί από το Κράτος αποκέντρωση στις Περιφέρειες (και καλά κάνει), αλλά να είναι ό,τι πιο «συγκεντρωτικός» υπάρχει στην Περιφέρειά του.

Στην κακή κατάσταση (χειρότερη στη χώρα στη διαχείριση των απορριμμάτων), που βρίσκεται η Περιφέρεια Πελοποννήσου ήταν ευκαιρία να ξεκινήσουμε και να γίνουμε το σωστό παράδειγμα μιας σύγχρονης Ευρωπαϊκής διαχείρισης σε επίπεδο Περιφέρειας. Αντ’ αυτού σε μια περίοδο οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης επιλέγουμε το ΣΔΙΤ που είναι ό,τι πιο ξεπερασμένο, στατικό, άκαμπτο, σπάταλο, αντιεπιστημονικό, αντιπεριβαλλοντικό – αντιοικολογικό, αντικοινωνικό και αντιλαϊκό.

Με οδηγό τις διαχρονικές σταθερές προτάσεις μας για την αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων, που σέβονται τον άνθρωπο και το περιβάλλον και δεν εξυπηρετούν συμφέροντα, θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας βήμα – βήμα απαντώντας καθημερινά στα «ασταθή» και προβληματικά βήματα της Περιφέρειας. Σ’ αυτή την πορεία έχουμε συμμάχους την κοινωνία και δυνάμεις απ’ όλους τους πολιτικούς χώρους.

Υ.Γ. Την «ευγενική» συμπεριφορά του κ. Τατούλη στο Περιφερειακό Συμβούλιο την αφήνουμε στην κρίση των πολιτών.

22/2/2017

Για την «Πελοπόννησος Πρώτα»

Οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι

1.     Πατσαρίνος Νίκος    Μεσσηνία (επικεφαλής)

2.     Βουδούρη Ντίνα       Μεσσηνία

3.     Γαβρήλος Γεώργιος  Αργολίδα

4.     Γατσόπουλος Τάκης  Αρκαδία

5.     Γκανάς Παν/της        Αρκαδία

6.     Καρλαύτη Στέλλα      Μεσσηνία

7.     Μενούνος Περικλής  Κορινθία

8.     Πιέρρου Μαρίνα       Κορινθία

9.      Χρυσαδάκος Σταύρος Λακωνία

Ο Πάνος κι ο Ινδιάνος

Θανάσης Καρτερός

 

Φευ, όμως, στην πολιτική άλλο θέλεις κι άλλο σου προκύπτει. Και Μαξίμου θα έβλεπε ο Τσίπρας με το κιάλι χωρίς τον Καμμένο. Και χωρίς τον Καμμένο θα είχε η Ευρώπη των σκληρών δανειστών την ησυχία της με τον Σταύρο, τη Φώφη και τις οικουμενικές τους παπάρες. Και χωρίς τον Καμμένο, επίσης, η πρώτη αριστερή κυβέρνηση θα ήταν ακόμα στόχος, επιδίωξη και όνειρο. Υπό τον τίτλο "Αναμένοντας τον κόκκινο Ινδιάνο". Και μην σπεύσετε, παρακαλώ, να τα βάλετε μαζί μου. Διότι δεν τα λέω εγώ αυτά. Η σκληρή αριθμητική τα λέει: ΣΥΡΙΖΑ συν ΑΝ.ΕΛΛ., ίσον πλειοψηφία, ίσον κυβέρνηση.

Παιδιά, έλεος. Μην κομίζετε αριστερές γλαύκες στην Κουμουνδούρου και στο καταπατημένο από αριστερούς Μαξίμου. Διότι, μολονότι, και καθότι ο Καμμένος είναι σκληρός δεξιός, ή κεντροδεξιός -διαλέγετε και παίρνετε-, καραμανλικός, υπουργός κυβερνήσεων της Ν.Δ., το ξέρουν και οι πρωτοετείς της πολιτικής αντινομίας. Ότι έχει απόψεις, εμπνεύσεις και λιτανεύσεις, που κάποιες στιγμές μας προξενούν τριγμούς πολιτικούς και οδυρμούς ιδεολογικούς, είναι κοινό μυστικό. Κι ότι θα θέλαμε, αντί για τον γαλάζιο Πάνο, να έχουμε σύμμαχο έναν κόκκινο ινδιάνο, είναι φανερός πόθος.

Φευ, όμως, στην πολιτική άλλο θέλεις κι άλλο σου προκύπτει. Και Μαξίμου θα έβλεπε ο Τσίπρας με το κιάλι χωρίς τον Καμμένο. Και χωρίς τον Καμμένο θα είχε η Ευρώπη των σκληρών δανειστών την ησυχία της με τον Σταύρο, τη Φώφη και τις οικουμενικές τους παπάρες. Και χωρίς τον Καμμένο, επίσης, η πρώτη αριστερή κυβέρνηση θα ήταν ακόμα στόχος, επιδίωξη και όνειρο. Υπό τον τίτλο «Αναμένοντας τον κόκκινο Ινδιάνο». Και μην σπεύσετε, παρακαλώ, να τα βάλετε μαζί μου. Διότι δεν τα λέω εγώ αυτά. Η σκληρή αριθμητική τα λέει: ΣΥΡΙΖΑ συν ΑΝ.ΕΛΛ., ίσον πλειοψηφία, ίσον κυβέρνηση.

Θυμάστε τον Ιανουάριο του 2015; Την Καισαριανή, την πρώτη αριστερή κυβέρνηση, με τα γλυκά και τα πικρά της; Ε, χωρίς τον Καμμένο, δεν θα υπήρχαν. Θυμάστε τον Σεπτέμβρη του 2015, την εκλογική νίκη που ακολούθησε τον συμβιβασμό με τους δανειστές, τη δεύτερη κυβέρνηση Τσίπρα; Αν ναι, άθεοι ή πιστοί, ανάψτε μια λαμπάδα στον Καμμένο. Διότι και στη μια και στην άλλη περίπτωση, χωρίς τσιριμόνιες, κόνξες και σου 'πα - μου 'πες, το έκανε το χουνέρι σε κείνους που περίμεναν να εγκαταλείψει τον «παρά φύσιν» γάμο. Για να ανοίξει ο δρόμος στην παλινόρθωση, διά της ανωμαλίας. Να ανατραπεί η πλειοψηφία με δοτούς και παρένθετους.

Πάταξον, μεν, άκουσον δε. Αν πουλούσε τον Τσίπρα, δεν τον περίμενε δα και καμιά τιμωρία. Δόξες και άλλα πιο υλικά αγαθά τον περίμεναν. Εν χορδαίς και οργάνοις θα το υποδέχονταν το απολωλός. Αυτός όμως επέμεινε. Και ώς τώρα οι απόψεις του δεν τον εμπόδισαν να στηρίξει εν μέσω θυέλλης τις βασικές επιλογές Τσίπρα. Συμπέρασμα: Διαφωνούμε σε πολλά μαζί του -φυσικό και επόμενο. Αλλά, πριν τον πυροβολήσουμε επαναστατικά, δεν είναι κακό να σκεφτούμε και λίγο εαμίτικα...

«Ερχονται συναρπαστικά χρόνια»

Παλαιότερη συνέντευξη του Έρικ Χομπσμπάουμ στην «Unità»

Θανάσης Γιαλκέτσης

Συμπληρώνονται φέτος 100 χρόνια από τη γέννηση του διακεκριμένου μαρξιστή ιστορικού Ερικ Χομπσμπάουμ (1917-2012). Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα συνέντευξης που είχε δώσει ο Χομπσμπάουμ τον Νοέμβριο του 2002 στην ιταλική εφημερίδα L’ Unità, με αφορμή την έκδοση της αυτοβιογραφίας του (ελληνική έκδοση: «Συναρπαστικά χρόνια», Θεμέλιο, 2003).
• Καθηγητή Χομπσμπάουμ, υποστηρίζετε ότι η «δοκιμασία της ζωής» ενός ιστορικού έγκειται στο να αντιμετωπίζει τα ερωτήματα του παρόντος και όχι μόνον του παρελθόντος. Τι να περιμένουμε, και άλλα «συναρπαστικά χρόνια» ή χρόνια που θα μας προκαλούν φόβο;
Μπορούμε σίγουρα να περιμένουμε και άλλα «συναρπαστικά χρόνια», με το ειρωνικό νόημα που έχει ο τίτλος του βιβλίου μου. Εξαρτάται από το πώς θα τα βιώσουμε. Και από το πού θα τα βιώσουμε. Σε ορισμένα μέρη του κόσμου θα είναι και τρομερά χρόνια.
Σε άλλα ίσως όχι. Αυτό για το οποίο είμαι πεισμένος είναι το ότι, σε κάθε περίπτωση, θα είναι χρόνια μεγάλης αβεβαιότητας, κατά τα οποία δεν θα μπορούμε να βασιζόμαστε σε πολλές από τις συντεταγμένες, τα θεσμικά σημεία αναφοράς, τις ηθικές συμβάσεις στις οποίες είχε συνηθίσει ο κόσμος στον αιώνα που μόλις αφήσαμε πίσω μας.
Θα είναι χρόνια στα οποία θα αποδυναμωθούν οι κανόνες, οι προσδοκίες, οι συμβάσεις που είχαμε συνηθίσει να αποδεχόμαστε και στις οποίες αναφερόμασταν σε όλα τα επίπεδα, στην οικογένεια, καθώς και στις κυβερνήσεις.
• Εσείς έχετε αντιμετωπίσει συχνά το θέμα του παρελθόντος και του μέλλοντος του πολέμου και της ειρήνης. Μπαίνουμε σε μια εποχή «διαρκών πολέμων»; Θεωρείτε ότι μπορεί να υπάρχουν «δίκαιοι πόλεμοι»; Μου έκανε μεγάλη εντύπωση μια από τις παρατηρήσεις που διατυπώνετε στο τέλος του βιβλίου σας: «Απλώς δεν μπορώ, όσο και να μου το ζητήσεις, να συμφωνήσω με τον ισχυρισμό ότι η ήττα του εθνικοσοσιαλισμού δεν άξιζε τους 50 εκατομμύρια νεκρούς και τις αμέτρητες θηριωδίες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου». Σε ποια κατηγορία εντάσσεται ο «πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας»;
Μπορούμε να περιμένουμε μια εποχή ενδημικών ένοπλων συγκρούσεων οι οποίες από καιρού εις καιρόν μπορεί να γίνονται και επιδημικές. Δεν νομίζω ωστόσο ότι θα έχουμε παγκόσμιους πολέμους, εκτός αν γίνει κάποτε ένας πόλεμος μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, πράγμα που δεν αποκλείεται ή ίσως είναι και πιθανό. Βλέπω στον ορίζοντα κυρίως πολέμους που γεννιούνται από την αποδυνάμωση των κρατών λόγω εσωτερικών συγκρούσεων.
Οχι πολέμους μεταξύ κρατών, εκτός αν επιβληθούν από τις νέες ιμπεριαλιστικές πολιτικές των ΗΠΑ. Το αν και πότε οι πόλεμοι είναι δίκαιοι είναι ένα θέμα που θα αποφύγω να αντιμετωπίσω σε αυτή μας τη συζήτηση. Οσο για τον «πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας», νομίζω ότι δεν πρόκειται για πόλεμο με το παραδοσιακό νόημα που αποδίδουμε σε αυτόν τον όρο.
Πρόκειται για μια προπαγανδιστική φράση που αναφέρεται στην πραγματικότητα τρομοκρατικών κινημάτων τα οποία δεν έχουν καμιά σχέση με τους αληθινούς πολέμους.
Πραγματικότητα που σχετίζεται με το γεγονός ότι τα κράτη έχουν χάσει το μονοπώλιο στην ανεπιφύλακτη νομιμοφροσύνη των πολιτών τους. Τα τρομοκρατικά κινήματα στηρίζονται σε ομάδες που δεν μπορούν να καταστραφούν με τις μεθόδους των παλαιών πολέμων.
• Γράφετε ότι έχετε παρακολουθήσει το τέλος πολλών αυτοκρατοριών, συμπεριλαμβανομένου «ενός γερμανικού Ράιχ που περίμενε να κρατήσει για χίλια χρόνια» και μιας επαναστατικής δύναμης, της Σοβιετικής Ενωσης, «που περίμενε ότι θα κρατούσε για πάντα».
Και συμπληρώνετε: «Είναι απίθανο να δω το τέλος του “αμερικανικού αιώνα”, αλλά μπορώ εκ του ασφαλούς να στοιχηματίσω ότι ορισμένοι από τους αναγνώστες αυτού του βιβλίου θα το δουν». Τι εννοείτε; Φαντάζομαι ότι δεν αναφέρεστε σε εκείνο που στο παρελθόν ονειρευτήκατε ως «κατάρρευση του καπιταλισμού».
Ο καπιταλισμός δεν θα καταρρεύσει. Ψυχραιμία! Είμαι πεισμένος όμως ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αντιληφθούν κάποτε ότι η στρατιωτική και τεχνολογική υπεροχή δεν είναι ο τρόπος για να κυβερνούν τον κόσμο. Θέλω να πω ότι η παγκοσμιοποίηση θα μπορούσε να προκαλέσει την αλλαγή του χαρακτήρα των αυτοκρατοριών και της πολιτικής της ισχύος. Η πολιτική των επεμβάσεων της μεγάλης δύναμης είχε ιστορικά και μια άλλη όψη: τον απομονωτισμό.
Η παγκοσμιοποίηση ήδη τροποποιεί τον ρόλο των εθνικών κυβερνήσεων και αλλάζει τον χαρακτήρα των «αυτοκρατοριών». Μπορεί κάλλιστα οι πολιτικές της ισχύος με την τωρινή τους μορφή να συνεχιστούν για πολύ καιρό. Θα έρθει όμως μια στιγμή κατά την οποία θα γίνει προφανές ότι η στρατιωτική υπεροχή δεν επαρκεί.
Ηδη τώρα η αμερικανική οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το εξωτερικό. Και αν παρακάμψουμε την πρόδηλη στρατιωτική υπεροχή, είναι φανερό ότι η Ευρώπη είναι μια οικονομική δύναμη παρόμοια με εκείνη των ΗΠΑ. Οπως θα μπορούσε να γίνει σε ένα κοντινό μέλλον και η Κίνα.
• Μερικές φορές διαβλέπουμε στη δική σας γενιά, που διαμορφώθηκε με βάση μια ισχυρότατη πολιτική στράτευση, ένα είδος δυσαρέσκειας για τη μείωση των πολιτικών παθών, τη φυγή των νέων από την πολιτική, την αυξανόμενη αποστράτευση. Μήπως αντίθετα οι αληθινοί κίνδυνοι προέρχονται από μια υπερβολική δόση πίστεων, ιδεολογιών, ενθουσιασμών, παθών, φανατισμών για υποθέσεις είτε «καλές» είτε «κακές»;
Δεν νομίζω ότι υπήρξε μεγάλη διαφοροποίηση στο μέγεθος των παθών. Αυτό που βλέπω όμως είναι το φαινόμενο της αποδυνάμωσης των ιδεολογιών και των επαγγελιών των μεγάλων επαναστάσεων των δύο τελευταίων αιώνων: της αμερικανικής, της γαλλικής, της ρωσικής. Και, ταυτόχρονα, βλέπω στη θέση των μεγάλων πίστεων, της παράδοσης των μεγάλων θρησκειών, μια εξάπλωση αιρέσεων και μικρότερων ομάδων. Στη θέση των οικουμενικών ιδεών, μια πτώση στους φονταμενταλισμούς.
• Χαρακτηρίζετε τον εαυτό σας «ισόβιο κομμουνιστή». Εγώ θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου αριστερό. Τι σημαίνει όμως σήμερα να είναι κανείς αριστερός; Εχει ακόμη νόημα η διαίρεση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς;
Δεν είμαι πλέον κομμουνιστής. Επειδή η ιστορική εμπειρία στην οποία αναφερόταν αυτός ο όρος δεν υπάρχει πλέον. Σαφώς όμως υπάρχει διαφορά μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς. Δεν θα μπορούσα να αναφέρω πολλές χώρες στις οποίες αυτή η διαφοροποίηση δεν υπάρχει.
Μπορεί να εμφανίζεται με διαφορετικές μορφές, αλλά θα ήταν γελοίο να συμπεράνουμε ότι δεν υπάρχει πλέον. Να είσαι αριστερός, για παράδειγμα, σημαίνει να χαίρεσαι για τη νίκη του Λούλα στη Βραζιλία, θεωρώντας τη θρίαμβο για τη δημοκρατία. Να είσαι δεξιός σημαίνει να τη θεωρείς κίνδυνο για την ιδιοκτησία και την πολιτική σταθερότητα. […]

Κατάλαβε ποιους απειλεί με ειδικά δικαστήρια η κ. Ντόρα;

Κλέαρχος Τσαουσίδης

Η ευρωπαϊκή Δεξιά δίνει τα ρέστα της για να τσακίσει την ενοχλητική αριστερή κυβέρνηση που δεν έγινε παρένθεση. Και οι άνθρωποι της Νέας Δημοκρατίας υιοθετούν τη γραμμή Σόιμπλε στην Ευρωβουλή καταγγέλλουν τη χώρα μας και χώρα τους (;) και επαινούν τους δανειστές (τους οποίους οι ίδιοι καθίσαν στο σβέρκο μας), ο απερίγραπτος Άδωνις δηλώνει ότι προτιμά την καταστροφή αρκεί να κερδίσουν τις εκλογές, και όλα τα ενεργούμενα του αντικυβερνητικού μετώπου διαστρέφουν και διαστρεβλώνουν τα πάντα

Οι Μικρασιάτες πατεράδες μας, όταν κάποιος εκστόμιζε κάτι παράδοξο έως ανόητο, σχολίαζαν στα τούρκικα, για να μην καταλαβαίνουμε: Οντάντιρ! Σε ελεύθερη απόδοση: Απ’ αυτό είναι. «Αυτό» σήμαινε το γήρας...

Αγνοώ την ηλικία της κ. Θεοδώρας Μπακογιάννη. Δεν τη λες πάντως νέα, άρα ανώριμη. Όμως το να ποινικοποιηθεί η καθυστέρηση στη συμφωνία για την αξιολόγηση, δεν θα το έλεγε ούτε ο σχεδόν αιωνόβιος πατέρας της. Έχουμε ακούσει κι άλλα από τη συγκεκριμένη κυρία, η μνήμη της οποίας δεν είναι και η καλύτερη, αν κρίνουμε από εκείνη την ιστορία με το εκατομμύριο του νυν συζύγου της που δεν είχε συμπεριλάβει στη δήλωσή της για πόθεν έσχες, το 2011, όταν ήταν πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμμαχίας. Η κ. Μπακογιάννη επέρριψε τότε ευθύνες «για τη σπίλωσή της» σε ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.! Και οι ισχυρισμοί του κ. Κούβελου -του συζύγου της- έγιναν αργότερα δεκτοί. Όσο για τη φυγή Χριστοφοράκου - Καραβέλλα, δεν είχε ιδέα...

Στη γραμμή Γεωργιάδη

Τώρα που η κ. Μπακογιάννη έχει επιστρέψει -άσπιλη και αμόλυντη- στη Ν.Δ. και στριμώχνεται (μαζί με τον κ. Άδ. Γεωργιάδη) στα δεξιά του αδερφού της, απειλεί, καταλογίζοντας ποινικές ευθύνες στους Έλληνες διαπραγματευτές.

Υπόθεση εργασίας: ο νόμος για ποινικοποίηση της καθυστέρησης στις διαδικασίες αξιολόγησης ψηφίζεται στη Βουλή. Φυσικά, ένας νόμος για ποινικοποίηση των διαπραγματεύσεων δεν είναι δυνατό να περιορίζεται στα χρονικά όρια, αλλά, εφόσον η διαπραγμάτευση δεν πρέπει να καθυστερεί (με ποιο καθυστερόμετρο;), θα εμπεριέχει αναγκαστικά και άλλα: δηλαδή την υπογραφή άνευ όρων και αμέσως κάθε απαίτησης των δανειστών, όπως:

* Περικοπή κύριων συντάξεων.
* Συρρίκνωση αφορολόγητου.
* Κατάργηση κάθε ορίου απολύσεων στις επιχειρήσεις.
* Οριστικός ενταφιασμός των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας.
* Απόλυση δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών, υγειονομικών και άλλων δημόσιων υπαλλήλων.
* Κατάργηση της περίθαλψης των ανασφάλιστων.
* Δραστική φοροαπαλλαγή των επιχειρήσεων.
* Άνευ εγγυήσεων χρηματοδότηση των ΜΜΕ που στηρίζουν τον άγριο νεοφιλελευθερισμό, από τραπεζίτες που θα έχουν το ακαταδίωκτο.

Τα έχουν ξανακάνει, αλλά δεν έκατσαν στο σκαμνί. Ωστόσο, ακόμη κι αν δεν συμφωνεί η κ. Μπακογιάννη με αυτές τις «ουρές», σκέφτηκε άραγε το ενδεχόμενο να γίνουν όντως τώρα εκλογές και να βρεθεί ο αδερφός της στη θέση του κ. Τσίπρα; Θα τα υπογράψει αμέσως όλα και θα σβήσει πολιτικά, ή θα προσπαθήσει να πετύχει κάτι διαπραγματευόμενος;

Προσωπικά πιστεύω το δεύτερο. Άρα, θα καθυστερήσει και ο κ. Μητσοτάκης και θα κάθεται στο ειδικό δικαστήριο της κ. Ντόρας (που απέτυχε να γίνει αυτή αρχηγός της Δεξιάς) στα ίδια εδώλια με τον κ. Τσίπρα, τον κ. Τσακαλώτο, τον κ. Καμμένο και όλους όσοι δεν αναγνώρισαν το μεγαλείο και την ευφυΐα της.

Γνωρίζω ότι, όταν ασχολούμαι με ανοησίες, κινδυνεύω να χαρακτηριστώ τουλάχιστον ιδιώτης. Όμως δεν άκουσα κανέναν από τη Νέα Δημοκρατία να σχολιάζει την πρόταση - απειλή της κ. Ντόρας. Μόνον ο κ. Δένδιας προσπάθησε -εξωραΐζοντας τα λεγόμενά της- να την καλύψει, θάβοντάς την ακόμη πιο βαθιά. Τα δεκανίκια (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, Ε.Κ.), ούτε κιχ.

Οι πολύ «αριστεροί»

Η ευρωπαϊκή Δεξιά δίνει τα ρέστα της για να τσακίσει την ενοχλητική αριστερή κυβέρνηση που δεν έγινε παρένθεση. Και οι άνθρωποι της Νέας Δημοκρατίας υιοθετούν τη γραμμή Σόιμπλε («δαχτυλίδι» ζήτησε προχθές ο κ. Μητσοτάκης), στην Ευρωβουλή καταγγέλλουν τη χώρα μας και χώρα τους (;) και επαινούν τους δανειστές (τους οποίους οι ίδιοι καθίσαν στο σβέρκο μας), ο απερίγραπτος Άδωνις δηλώνει ότι προτιμά την καταστροφή αρκεί να κερδίσουν τις εκλογές, και όλα τα ενεργούμενα του αντικυβερνητικού μετώπου διαστρέφουν και διαστρεβλώνουν τα πάντα.

Δυστυχώς (γι’ αυτά), στο μέτωπο συμμετέχουν και κόμματα της «αγνής Αριστεράς», που κατεβάζουν στους δρόμους της Αθήνας τα ντόπια μέλη τους για να δείξει λίγο όγκο η αντικυβερνητική διαδήλωση των ανά την Ελλάδα αγροτών που εμπιστεύονται όσα λέει το ΚΚΕ.

Οι άλλοι στήνουν διαμαρτυρία έξω από το Αττικό νοσοκομείο όταν ο αναπληρωτής υπουργός πάει να εγκαινιάσει νέα πτέρυγα! Και ενώ πάνω από διακόσιοι υγειονομικοί συζητούν μαζί του μέσα, στο αμφιθέατρο, τα προβλήματα τους, για τα ιδιωτικά ΜΜΕ (και την ΕΡΤ) «οι εργαζόμενοι διαμαρτύρονται» απ’ έξω. Δεκατέσσερις με ένα πανό ήταν, μετρημένοι.

Δικαστήρια, λοιπόν; Ναι, για όλα. Για το «πόθεν» του «έσχες», για την Proton Bank, για τους ξεχασιάρηδες πολιτικούς και δικαστικούς, για τους μακρυχέρηδες στις στρατιωτικές προμήθειες κ.λπ. κ.λπ. Νισάφι πια!

Αγαπητή κυρία Φώφη

 Θανάσης Καρτερός

Και τι ζητάτε; Μήπως στηρίζετε, ντροπαλά έστω, το Κυριάκειον "να φύγουν οι ανίκανοι"; Όοοχι. Ο Κυριάκος, λέτε, ενδιαφέρεται μόνο για την εξουσία. Μήπως στηρίζετε, διακριτικά έστω, τη χώρα απέναντι σε απαιτήσεις παράλογες; Όοοχι. Ακόμα και για τα παράλογα των δανειστών, λέτε, ευθύνεται η κυβέρνηση. Μήπως αφήνετε να εννοηθεί κάποια διάθεση, υπό όρους έστω, να μην πετάξετε στα σκουπίδια τα της αξιολόγησης; Όοοχι. Δεν θα γίνετε συνένοχοι του Τσίπρα και του Τσακαλώτου, λέτε. Διότι αυτοί έχουν όλη την ευθύνη, τόσο για τις καθυστερήσεις όσο και για τις επερχόμενες στερήσεις.

Αγαπητή κυρία Φώφη. Μπερδεύετε πολύ κόσμο με τις απόψεις σας, διατυπωμένες μάλιστα συνήθως με ύφος αυθεντίας και ήθος εισαγγελέα. Όπως στην τελευταία συνέντευξή σας στην “ΕφΣυν”. Στην οποία καταγγέλλετε την κυβερνητική ανικανότητα ως υπεύθυνη για τα πάντα, ακόμα και για τις παράλογες, όπως τις χαρακτηρίζετε, απαιτήσεις των δανειστών. Για να εμπλουτίσετε λίγο παρακάτω τα περί ανικανότητας, φορτώνοντας στην κυβέρνηση σκηνοθετημένη συνθηκολόγηση και προμελετημένο έγκλημα. Να ισχυριστείτε δηλαδή ότι είναι ανίκανη να διαπραγματευτεί, αλλά ικανή για... άλλα.

Και τι ζητάτε; Μήπως στηρίζετε, ντροπαλά έστω, το Κυριάκειον «να φύγουν οι ανίκανοι»; Όοοχι. Ο Κυριάκος, λέτε, ενδιαφέρεται μόνο για την εξουσία. Μήπως στηρίζετε, διακριτικά έστω, τη χώρα απέναντι σε απαιτήσεις παράλογες; Όοοχι. Ακόμα και για τα παράλογα των δανειστών, λέτε, ευθύνεται η κυβέρνηση. Μήπως αφήνετε να εννοηθεί κάποια διάθεση, υπό όρους έστω, να μην πετάξετε στα σκουπίδια τα της αξιολόγησης; Όοοχι. Δεν θα γίνετε συνένοχοι του Τσίπρα και του Τσακαλώτου, λέτε. Διότι αυτοί έχουν όλη την ευθύνη, τόσο για τις καθυστερήσεις όσο και για τις επερχόμενες στερήσεις.

Ακόμα κι αν παραβλέψει κανείς ότι το βασικό σας μέτωπο είναι με την κυβέρνηση, ενώ με τη Δεξιά είστε ύποπτα ευγενής, πάλι εισπράττει ένα μεγάλο ερωτηματικό. Τι θέλετε επιτέλους να γίνει; Ε, εκεί η απάντησή σας, βυθίζει σε ακόμα πυκνότερο σκότος: Εθνική συνεννόηση! Να συμπράξουν οι ανίκανοι, οι εξουσιολάγνοι, κι εσείς βεβαίως. Πώς διάολο όμως να συμπράξουν ο Πολάκης με τον Άδωνι, κυρία μου; Ο Σκουρλέτης με τον Βορίδη; Ο Τσακαλώτος, με τον Χαρδούβελη; Και ο Τσίπρας, με τον Κυριάκο; Σε ποιο πολιτικό έδαφος μπορεί να φυτρώσει αυτό το δέντρο; Και τι καρπούς να δώσει;

Πιάσε όχθη, λέγεται πως έλεγε κάποτε ο Γεώργιος Παπανδρέου στον επαναστατημένο Ανδρέα. Η παραίνεση ισχύει και για σας σήμερα. Πιάστε όχθη! Αν είστε με τη Δημοκρατία, την αλληλεγγύη, την κοινωνική δικαιοσύνη. Ή με τη Δεξιά. Με τους δανειστές ή με τη χώρα. Αν εξακολουθείτε να ανήκετε στην πολύχρωμη δημοκρατική παράταξη ή αν σας έχουν στο χέρι οι δεδηλωμένοι φίλοι της (άκρας) Δεξιάς στο κόμμα σας. Κριτική, πολεμική, αντιπολίτευση, ναι. Αλλά από ποια όχθη; Όσο δεν το ξεκαθαρίζετε, τόσο θα πείθετε ότι τίποτε δεν καταλάβατε από την κατρακύλα του ΠΑΣΟΚ τα τελευταία χρόνια...

Μπορεί ν’ ανανεωθεί ο (ελληνικός) καπιταλισμός;

Πέτρος Λινάρδος Ρυλμόν

Οι πολιτικές των μνημονίων δεν αποτέλεσαν παράγοντες ανανέωσης του ελληνικού καπιταλισμού, αλλά καθήλωσής του σε καταστάσεις, από παραγωγική, κοινωνική και περιβαλλοντική άποψη, από τις οποίες δεν μπορεί να βγει η οικονομία και η κοινωνία χωρίς μια μεγάλη αλλαγή προσανατολισμού

Γιατί τόση εμπιστοσύνη εκ μέρους της Αριστεράς στην ικανότητα του καπιταλισμού να ανανεωθεί; Πρόκειται στην πραγματικότητα για ευρωπαϊκό φαινόμενο και όχι απλά ελληνικό. Σε μας έκανε πρόσφατα την εμφάνισή της η θεωρία του “ελατηρίου”: η οικονομία συμπιέστηκε, πού θα πάει θα εκτιναχθεί! Υπάρχει και “μαρξιστική” θεμελίωση: ο καπιταλισμός γνωρίζει κύκλους και μέσα από την ύφεση και τη μείωση του εργατικού κόστους αναζωογονείται! Πρόκειται, βέβαια, για μια προσέγγιση που μας καλεί να αναβάλουμε τα κοινωνικά αιτήματα, αλλά και να αγνοήσουμε τα οξυνόμενα και επείγοντα περιβαλλοντικά προβλήματα.

Η ATTAC για τη δυναμική του καπιταλισμού

Μια τελευταία έκδοση της γαλλικής ΑΤΤΑC1 απαντάει στο ερώτημα για τη σημερινή δυναμική του καπιταλισμού: η μεγέθυνση του προϊόντος χαρακτηρίζεται πλέον από στασιμότητα, η υπερχρέωση συνεχίζεται ως παγκόσμιο φαινόμενο και οι “αναδυόμενες” οικονομίες πέρασαν σε φάση επιβράδυνσης. Πώς μπορεί σε αυτό το διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον να “εκτιναχθεί” η ελληνική οικονομία; Αρκούν το μειωμένο εργατικό κόστος, τα φτηνά κτίρια και χωράφια; Είναι δυνατόν να κατακτηθούν αγορές, από υπαρκτές ή νέες επιχειρήσεις, που θα παρασύρουν το σύνολο της οικονομίας;
Οι οικονομολόγοι της ATTAC2 αναδεικνύουν μια ιστορική τάση μείωσης της παραγωγικότητας η οποία οδήγησε από τη δεκαετία του 70 στην καθήλωση της κερδοφορίας, και στην αμφισβήτηση του φορντικού μοντέλου στο πλαίσιο του οποίου μοιραζόταν οι αυξήσεις της παραγωγικότητας μεταξύ κερδών και αμοιβών. Αυτή η αλλαγή περιόδου αντιμετωπίστηκε από το νεοφιλελεύθερο μοντέλο μέσω της αναδιανομής του εισοδήματος σε βάρος της εργασίας, της αύξησης του δανεισμού, και επιπλέον μέσω της αξιοποίησης των αγορών στις “αναδυόμενες” οικονομίες.

Οι πολιτικές λιτότητας και η υπερχρέωση

Τα κέρδη πράγματι αυξήθηκαν από τη δεκαετία του ‘80 και μετά, αλλά δημιουργήθηκε ταυτοχρόνως μια τεράστια πυραμίδα “εικονικού κεφαλαίου”, που για να αποδώσει στους κατόχους τίτλων έπρεπε και πρέπει να συνεχίζονται οι αναδιανομές εισοδήματος. Χαρακτηριστική είναι, όπως γνωρίζουμε, η περίπτωση του “ελληνικού χρέους”. Αφού τονώθηκε η ελληνική ταχεία ανάπτυξη με δάνεια, μετατράπηκαν τα δάνεια αυτά σε δημόσια και επιβλήθηκε η λιτότητα η οποία εξασφάλισε (ως πότε θα το δούμε) την απόδοση τίτλων που δεν μπορούσε να εξυπηρετεί ένα νέο εισόδημα, αποτέλεσμα μιας νέας παραγωγής.
Αλλά οι πολιτικές λιτότητας και η υπερχρέωση, ενώ συνεχίζουν να αποτελούν προϋποθέσεις για την κερδοφορία του κεφαλαίου, συντηρούν και τη στασιμότητα της παραγωγικότητας. Οι καινοτομίες και η “έξυπνη εξειδίκευση” που αποτελεί την κατεξοχήν αναπτυξιακή προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν ανατρέπουν αυτή την κατάσταση διότι είναι πλέον μειωμένη η ικανότητα του καπιταλισμού να ενσωματώνει καινοτομίες που αυξάνουν την παραγωγικότητα συνολικά. Κατά την ομάδα οικονομολόγων της ATTAC, η εξάντληση των αυξήσεων της παραγωγικότητας σε συνδυασμό με την επιβράδυνση των αναδυόμενων οικονομιών, οδηγούν πλέον στο ότι δεν μπορεί ο διεθνής καπιταλισμός να εγκαθιδρύσει ένα νέο καθεστώς και συνεχίζει να διαχειρίζεται την κρίση με σπασμωδικές κινήσεις και αβέβαιες προοπτικές.

Ιδιωτικές επενδύσεις: δυνατότητες και εμπόδια

Σε αυτές τις συνθήκες, ποιες είναι οι δυνατότητες για την τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων στην Ελλάδα και ποια είναι τα εμπόδια; Οι πολιτικές των μνημονίων, με την «εσωτερική υποτίμηση» και τις «διαρθρωτικές αλλαγές» στην αγορά εργασίας, δεν είχαν ως τώρα αποτελέσματα σχετικά με τις επενδύσεις και τις εξαγωγές, ή καλύτερα, όλες οι αισιόδοξες προβλέψεις της τρόικας έπεσαν έξω. Γιατί συνέβη αυτό; Η ελληνική παραγωγή αφορά σε μεγάλο βαθμό την εγχώρια αγορά και η λιτότητα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του παραγωγικού δυναμικού, αλλά και τη μείωση της εσωτερικής ζήτησης. Ο εξωστρεφής τομέας δεν είχε έναν αξιοσημείωτο δυναμισμό και ήταν – και παραμένει – οργανικά εξαρτημένος από δραστηριότητες κατά βάση εσωστρεφείς.
Αλλά ακόμα κι αν παρατηρηθεί μια ανάκαμψη των επενδύσεων, από το πολύ χαμηλό σημείο όπου έχουν φθάσει, δεν σημαίνει ότι θα αφορά επιχειρήσεις που θα ηγηθούν μιας δυναμικής εξωστρεφούς ανάκαμψης, και πόσο μάλλον μιας συνολικής ανασυγκρότησης της οικονομίας. Για να συμβούν αυτά χάρη σε ιδιωτικές επενδύσεις πρέπει να υπάρχει κερδοφορία ελκυστική, αγορές προσιτές και σε διαδικασία μεγέθυνσης (μια σοβαρή δυσκολία στις συνθήκες στασιμότητας), και θεσμικό πλαίσιο άσκησης αναπτυξιακών πολιτικών που να μην περιορίζεται σε επιδοτήσεις διαφόρων ειδών, αλλά να καλύπτει όλα τα στάδια της αλυσίδας της αξίας, από την έρευνα ως την πώληση. Το συμπέρασμα είναι ότι ενώ έχουμε αξιοποιήσιμους συντελεστές παραγωγής, ανθρώπινο δυναμικό, γη, κτίρια, φυσικούς πόρους, πολιτισμό, κεφαλαιουχικό εξοπλισμό, δεν μπορούμε να τους αξιοποιήσουμε αν βασιστούμε στις φιλοδοξίες και τις γνώσεις ιδιωτών επιχειρηματιών.
Η έκδοση της ATTAC καταλήγει στο ότι πρέπει να πάρουμε έναν “άλλο δρόμο” και να βασιστούμε στις εξής προϋποθέσεις: “από την μία στην ανάπτυξη της σφαίρας των μη αγοραίων δραστηριοτήτων, των δημοσίων υπηρεσιών και της κάλυψης των κοινωνικών αναγκών που βρίσκονται εκτός της λογικής του κέρδους, και από την άλλη στη συλλογική διαχείριση των φυσικών πόρων, που πρέπει να αντιμετωπιστούν ως κοινά αγαθά. Τα κοινά απαιτούν μια διαφορετική οργάνωση που βασίζεται στην κατανομή του πλούτου και τη συνεργασία, σε νέα παραγωγικά πρότυπα, στην ανοιχτή συμμετοχή υπεύθυνων πολιτών και την κοινωνική καινοτομία”.
«Η αγορά δεν μπορεί πλέον να θεωρείται ανώτερη σε σχέση με τους άλλους οικονομικούς θεσμούς, και πρέπει να “επανενσωματωθεί” στην κοινωνία, σύμφωνα με την έκφραση του Karl Polanyi. Οι αγορές πρέπει να πλαισιωθούν αυστηρά και να ανταποκριθούν στους μακροπρόθεσμους στόχους της οικολογικής και κοινωνικής μετάβασης, που ορίζονται από τον δημόσιο σχεδιασμό».
Η εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας δείχνει πώς η λογική της ιδιωτικής κερδοφορίας γενναιόδωρα τροφοδοτημένης με δημόσιους πόρους οδήγησε στην απώλεια παραγωγικού δυναμικού και στη φυγή προς την υπερχρέωση, δημόσια και ιδιωτική.

Καθήλωση του ελληνικού καπιταλισμού

Οι πολιτικές των μνημονίων δεν αποτέλεσαν παράγοντες ανανέωσης του ελληνικού καπιταλισμού, αλλά καθήλωσής του σε καταστάσεις, από παραγωγική, κοινωνική και περιβαλλοντική άποψη, από τις οποίες δεν μπορεί να βγει η οικονομία και η κοινωνία χωρίς μια μεγάλη αλλαγή προσανατολισμού. Μια αλλαγή που θα μας βγάλει από το “όραμα” μιας καπιταλιστικής ανάπτυξης και θα μας βάλει στις λογικές του σχεδιασμού, της ορθολογικής αξιοποίησης πόρων και δυνατοτήτων, της ανανεωμένης δημοκρατίας.