Ο τοτεμικός χαρακτήρας του Σ. Τσιόδρα και άλλες σκοτεινές ιστορίες

Κ. Καζάντη

Σημαία κάθε φυλής, αν πειράξεις την αυθεντία τους, είναι σαν να πειράζεις τη συλλογική υπερηφάνεια.

Σε περιόδους έκτακτης ανάγκης, όπως της κατάστασης πολέμου, της φυσικής καταστροφής ή άλλης, όπως η παρούσα, του λοιμού, οι λαοί είθισται να συσπειρώνονται γύρω από τις εκλεγμένες κυβερνήσεις τους. Οι δε λοιπές πολιτικές δυνάμεις, πλην των κυβερνητικών, σιγοψιθυρίζουν τις αντιρρήσεις τους προσεκτικά, μην και κατηγορηθούν για μικροψυχία, μικροπολιτική κ.ο.κ.

Σωστό λάθος, έτσι συνηθίζεται να λειτουργούν οι άνθρωποι, ορμώμενοι από μια εσώτατη ανάγκη, περίπου μεταφυσική, ακόμα και κείνοι που ψήθηκαν στις πιο μαύρες συνθήκες. Έτσι εξηγείται, στο πλαίσιο αυτό, η περιβόητη επιστολή (31/10/40) του γραμματέα του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη, με την οποία έσπευδε να τοποθετηθεί πλάι στις εθνικές δυνάμεις, υπό τον Μεταξά, προτρέποντας “όλοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και η νίκη θα ΄ναι νίκη της Ελλάδας και του λαού της”.

Αν και η ιστορία γράφτηκε εν τέλει με πολλές διαφοροποιήσεις, να αφίσταται κανείς από το γενικό αίσθημα, που καθορίζει τούτη τη “γραμμή ομοψυχίας”, λέγεται πως οδηγεί σε πολιτική αυτοχειρία. “Δεν είναι τώρα η ώρα”: το διαρκές επαναλαμβανόμενο εμβληματικό απόφθεγμα που μεταθέτει κάθε άλλη φωνή σε ένα απροσδιόριστο μέλλον, μοιάζει να συνεπικουρεί την άποψη πως κάθε “έκτακτη ανάγκη” καθιστά τις οργανωμένες κοινωνίες περισσότερο ευεπίφορες σε κάθε είδους ολοκληρωτισμό.

Έτσι, στις συνειδήσεις των πολιτών κάθε λογής κριτική απορρίπτεται ως κακόπιστη, οι δε διαχειριστές της κρίσης λαμβάνουν μαγικές, σχεδόν, διαστάσεις. Το παράδειγμα του λοιμωξιολόγου Σωτήρη Τσιόδρα, είναι χαρακτηριστικό. Αν και εξ αρχής υπερέβαινε το ρόλο του, αυτόν του πανεπιστημιακού γιατρού, η επονομαζόμενη “κοινή γνώμη” επέμενε να τον τοποθετεί στο απυρόβλητο. Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν και τα πολιτικά κόμματα, αντιμετωπίζοντάς τον ως τον “άριστο επιστήμονα” που άοκνα εργάζεται για τη “νίκη της Ελλάδας και του λαού της” ενάντια στον κορονοϊό.

Η επιστήμη και τα συμπεράσματα αυτής, όμως, ως η κορύφωση της ανθρώπινης ορθολογικότητας, τυγχάνουν μεν γενικής αποδοχής και μη αμφισβητούμενης, συνήθως, αξίας, η χρήση τους όμως όχι. Τούτη επιδέχεται πολλές αναγνώσεις, το αυτό και τα πρόσωπα – φορείς της επιστήμης. Όταν, μάλιστα, λαμβάνουν, εκόντες άκοντες, πολιτικές θέσεις, προφανώς για τούτες πρέπει να κριθούν. Ο Σ. Τσιόδρας, εν προκειμένω, με τα καθημερινά ανακοινωθέντα του, έγινε πρόσωπο σύμβολο και σε πολιτικό επίπεδο, λαμβάνοντας μάλιστα επιστημονικές θέσεις κομμένες και ραμμένες στα ιδεολογικά μέτρα της παρούσας κυβέρνησης.

 Έτσι, ενώ κλείνουν σχολεία, εστίαση, εμπορικά κ.ο.κ., οι εκκλησίες μένουν για μέρες σκανδαλωδώς ορθάνοιχτες, με τη μεταλαβιά να αποτελεί μαγικό αντικείμενο και μέρος της επιστημονικής κοινότητας να ανατριχιάζει: τυχαίο άραγε που και ο Η. Μόσιαλος, ο οποίος, όπως και ο Σ. Τσιόδρα, δεν έλαβε εξ αρχής καθαρή θέση στα περί της θαυματουργής ιδιότητας της μεταλαβιάς, ορίστηκε από την κυβέρνηση εκπρόσωπος της Ελλάδας σε διεθνείς οργανισμούς για θέματα διαχείρισης του Covid-19;

 Οι διαχειριστές της κρίσης μοιάζουν παντελώς άσχετοι με τη συνθήκη στην οποία διαβιεί η μέση ελληνική οικογένεια: από τον ανύπαρκτο οικογενειακό γιατρό, μέτρο της προηγούμενης κυβέρνησης που δεν πρόλαβε να υλοποιηθεί, έως τα τετραγωνικά του σπιτιού, τον αριθμό των δωματίων κ.ο.κ., το παράλληλο σύμπαν είναι εδώ. Διότι όταν, ας πούμε, πριμοδοτείται η άποψη “μείνετε σπίτι” με τον ασθενή περιορισμένο σε άλλο δωμάτιο, ενώ συστήνεται η χρήση χωριστού μπάνιου, η απόστασή τους από τον λαό είναι προφανής. Η δε πρόκληση, ορατή σε μύωπες και πρεσβύωπες.

Ο μειλίχιος Τσιόδρας είναι, επιπλέον, το κατεξοχήν ανθρωπολογικό πρότυπο της κυρίαρχης δεξιάς, αυτής του Κυρίου αλλά και της άλλης του Μαμμωνά. Έλλην άριστος, ορθόδοξος πολύτεκνος -οι συνειρμοί με τα πρόσφατα αναθεωρητικά περί των αμβλώσεων αναπόφευκτοι -, ευσυγκίνητος ιεροψάλτης με υποδειγματικό βίο, δεν βλέπει όμως τις υπερκοστολογήσεις και τα δωράκια στους κλινικάρχες, δεν μιλά για τις ελλείψεις του ΕΣΥ, κωφεύει στις εκκλήσεις των συναδέλφων του για υλικά προστασίας και, προφανώς, διαφωνεί με την ανάγκη μαζικής διενέργειας τεστ. Παρά τις σαφείς οδηγίες του ΠΟΥ για το αντίθετο. Επιμένει, όμως ευλαβικά, να μιλά για “ατομική ευθύνη”.

Κάθε λογής επιστήμονες, οι οποίοι κατέχουν γνώσεις λιγάκι απρόσιτες στο μέσο άνθρωπο -γιατροί, μαθηματικοί κ.ο.κ.- στις σύγχρονες κοινωνίες τείνουν να λάβουν θέση τοτέμ. Σημαία κάθε φυλής, αν πειράξεις την αυθεντία τους, είναι σαν να πειράζεις τη συλλογική υπερηφάνεια. Πίσω από αυτή την ιερότητα, και υπό τον ίσκιο της, λαμβάνουν χώρα, όμως, πάμπολλες, μικρές και μεγάλες, ιστορίες εκμετάλλευσης και κερδοφορίας.

 Όχι, ίσως, με τη συμμετοχή τους, σίγουρα όμως με την ανοχή τους. Επινοήματα της μεταμοντέρνας κοινωνίας, η οποία, συχνά πυκνά, χρειάζεται μυστικιστικά σύμβολα για να διατηρήσει τη συνοχή της, οι σύγχρονοι άνθρωποι - τοτέμ πέφτουν στην παγίδα: βάζουν πλάτες σε όλες εκείνες τις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις που πάντα λαμβάνουν χώρα στις καταστάσεις “έκτακτης ανάγκης”.

Να τους αποδομείς δημόσια είναι καθήκον.

Κορώνα - γράμματα η μοίρα της ανθρωπότητας

Παντελής Μπουκάλας

Κορώνα - γράμματα η μοίρα της ανθρωπότητας. Για εφιαλτική κυριολεξία πρόκειται, όχι για μακάβριο λογοπαίγνιο. Ο κορωνοϊός αφάνισε ήδη χιλιάδες ανθρώπους, απειλεί δε ασύγκριτα περισσότερους – και μάλιστα, προς το παρόν, κυρίως σε χώρες ακμαίες.

Κορώνα - γράμματα η μοίρα της ανθρωπότητας. Για εφιαλτική κυριολεξία πρόκειται, όχι για μακάβριο λογοπαίγνιο. Ο κορωνοϊός αφάνισε ήδη χιλιάδες ανθρώπους, απειλεί δε ασύγκριτα περισσότερους – και μάλιστα, προς το παρόν, κυρίως σε χώρες ακμαίες. Παγώνει ο νους, εικάζοντας τι θα συμβεί αν η νόσος αλώσει και την Αφρική ή την Ινδία με τους αναρίθμητους πένητες, που δεν έχουν καν πρόσβαση σε καθαρό νερό (ποιο σαπούνι), καθώς και χώρες εκθεμελιωμένες από τον πόλεμο: τη Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν.
Αν παραδόθηκαν χωρίς σοβαρή αντίσταση κράτη όπως η Ιταλία και η Ισπανία, πού να βρεθεί σωστική αλληλεγγύη για τους έτσι κι αλλιώς παρίες του κόσμου τούτου. Πώς να σωθεί το Ιράν, λ.χ., έτσι όπως παγιδεύθηκε ανάμεσα στους μουλάδες (που κηρύσσουν ότι τον ιό τον κατασκεύασαν αμερικανικά εργαστήρια) και τους Αμερικανούς, που δεν αίρουν το καταστροφικό εμπάργκο και αντιπροτείνουν «φιλανθρωπική βοήθεια» επικοινωνιακού χαρακτήρα;
 Και πώς να αποφύγουν το μαζικό θανατικό οι Παλαιστίνιοι στην πυκνοκατοικημένη Λωρίδα της Γάζας, όταν, όπως δήλωσε ο διευθυντής του γραφείου του ΠΟΥ για την Παλαιστίνη, λόγω του πολύχρονου αποκλεισμού καταστράφηκε το σύστημα υγείας (δεν υπάρχουν ούτε τα βασικά φάρμακα) και επιπλέον το 90% του νερού θεωρείται μεν πόσιμο, στην πραγματικότητα όμως είναι ακατάλληλο.
Ούτε η προηγούμενη κρίση, του 2008, οικονομικού κατ’ αρχάς χαρακτήρα, ούτε η τωρινή, που δεν αφήνει άθικτη καμία πτυχή της προσωπικής και συλλογικής ζωής, έπεισαν τον κόσμο να νιώσει κόσμος και να σκεφτεί σαν κόσμος, σαν ολότητα που αντιμετωπίζει τον ίδιο εχθρό, τη δε Ευρώπη να σκεφτεί και να φερθεί ευρωπαϊκά. Η Ιταλία είχε κάθε λόγο να περιμένει να εκδηλωθεί πρώτη, υλικά, η συνδρομή της Γερμανίας, όχι της Κίνας ή της Κούβας.
 Οταν επιστρέψει η κανονικότητα, θα έχει κάθε λόγο να διαμαρτυρηθεί. Γιατί η Γερμανία περιφρόνησε θεμελιώδη αρχή της Ε.Ε., απαγορεύοντας να εξαχθούν μάσκες και αναπνευστήρες ακόμη και σε χώρες-εταίρους. Και μόλις τώρα στέλνει κάποια εφόδια.
 Σ’ έναν πλανήτη παγκοσμιοποιημένο πλην παραδομένο στους εθνικισμούς, το μόνο που καθιστά σχετικώς κατανοητή την απουσία αλληλεγγύης προς άλλους λαούς είναι η αδιανόητη απουσία αλληλεγγύης ορισμένων ηγετών προς τον ίδιο τον λαό τους. Τραμπ, Τζόνσον, Ερντογάν, Χαμενεΐ, Μπολσονάρο, που έθεσαν το πολιτικάντικο συμφέρον τους πάνω από την υγεία των υπηκόων τους, ηγούνται της Διεθνούς των Κυνικών. Γι’ αυτό και το «κορώνα - γράμματα» δεν είναι λογοπαίγνιο.

Η απόλυτη απορρύθμιση της αγοράς Εργασίας, το τελειωτικό μνημόνιο

Ανδρέας Νεφελούδης

Η πανδημία, από αφορμή, έγινε πρόσχημα και ευκαιρία και τα πάντα διαλύθηκαν

Ότι δεν κατάφεραν τα μνημόνια του 2012-2014 και οι θεσμοί, τα κατάφερε η κυβέρνηση Μητσοτάκη με αφορμή την Πανδημία, επιβεβαιώνοντας αυτό που ως ΣΥΡΙΖΑ είχαμε προεδοποιήσει σε προηγούμενη τοποθέτηση: «η πανδημία να μην γίνει η ευκαιρία για την πλήρη απρρύθμιση των εργασιακών σχέσεων». Η πανδημία, από αφορμή, έγινε πρόσχημα και ευκαιρία και τα πάντα διαλύθηκαν.

Πιό συγκεκριμμένα η κυβέρνηση, υπό το πρόσχημα της ρευστότητας:

Πειράζει για πρώτη φορά το δώρο του Πάσχα, αποποινικοποιεί την μη καταβολή του και επιτρέπει να καταβληθεί το καλοκαίρι, ενώ όλο το ποσό θα επιβαρύνει τους εργοδότες, αντί της συμβολής  κατά 50% του κράτους. Ετσι θα ήταν απόλυτα λογική η κανονική, χρονικά, καταβολή του.

Νομιμοποιεί το σύνολο των 40.000 απολύσεων που έγιναν από τα μέσα Φεβρουαρίου μέχρι τα μέσα Μαρτίου, ενώ στις μισές από αυτές τις απόλύσεις προσπαθεί να χρυσώσει το χάπι δίδοντας το 800αρι. Είναι ασαφές αν αυτές οι απολύσεις έγιναν με αποζημιώσεις, αν είχαν ομαδικό ή όχι χαρακτήρα και αν έχει ελεγχθεί η νομιμότητα τους.

Νομιμοποιεί τις ομαδικές και εν γένει τις ανεξέλεγκτες απολύσεις, εισάγοντας την έννοια της αναστολής ισχύος της σύμβασης του εργαζομένου για όσους εργάζονται σε επιχειρήσεις που υποχρεωτικά ή οικιοθελώς διακόπτουν την λειτουργία τους. Αντί να θεωρούνται όλες οι συμβάσεις των εργαζομένων που κλείνουν οι επιχειρήσεις ως ενεργές συμβάσεις.

Καθίσταται η μοναδική χώρα της Ευρώπης που δεν συμμετέχει στο μισθολογικό κόστος των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, αφού κρύβεται πίσω από το επίδομα των 800€ για 1,5 μήνα, όταν όλες οι χώρες αναλαμβάνουν να καλύψουν το 65-95% του ονομαστικού μισθού του κάθε εργαζόμενου για όσο διάστημα θα διαρκέσει η πανδημία. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προσφέρει αυτή την δυνατότητα στην σημερινή κυβέρνηση με το μαξιλάρι των 37δις που είναι διαθέσιμο για τέτοιες περιστάσεις.

Δεν διασφαλίζει ότι μετά το τέλος της Πανδημίας, οι επιχειρήσεις ενώ υποχρεούνται να επαναπροσλάβουν τον ίδιο αριθμό των εργαζομένων, δεν τους υποχρεώνει κανείς να είναι οι ίδιοι εργαζόμενοι και με τους ίδιους όρους συμβάσεων. Οπότε προκύπτει ο κίνδυνος εξαιρετικά μειωμένων, μισθολογικά, νέων συμβάσεων, δεδομένου ότι δεν υφίστανται πλέον οι κλαδικές και η υποχρεωτικότητα τους.

Εξαπατά τέλος τους πολίτες λέγοντας ότι δήθεν απαγορεύονται οι απολύσεις και ότι δήθεν θα ληφθούν μέτρα, καταρχήν γιατί εισάγει την έννοια της αναιτιότητας και δεύτερο γιατί ήδη τις έχει νομιμοποιήσει όλες, τόσο αυτές που έγιναν (40.000) όσο και αυτές που γίνονται και θα γίνονται με το πρόσχημα του εφευρήματος της αναστολής ισχύος της σύμβασης του κάθε εργαζόμενου.

Δεν ιδρώνει το αυτί της στην ανάγκη για παράταση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, μετέρχεται απατηλών δηλώσεων του αρμόδιου Υπουργού, ότι δεν υπάρχει κίνδυνος γιατί έχουν κλείσει τα δικαστήρια, ενώ είναι ήδη ειλλημένες  οι δικαστικές αποφάσεις για την τέλεση των πλειστηριασμών και μένει σε παρακάλια μόνο πρός τις Τράπεζες παρότι ήδη έχει μπεί σε καθεστώς ποσοτικής χαλάρωσης.

Στην αντίληψη αυτής της ακραίας νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης δεν υπάρχει ένα γενναίο κρατικό πρόγραμμα σωτηρίας με δημόσιους πόρους, όπως γίνεται στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Παρότι αυτοί οι πόροι υπάρχουν από την φροντίδα της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Η Ελλάδα για μιά ακόμα φορά έρμαιο στις ιδέες ακραίων τύπων, υστερεί και δείχνει τον δρόμο για την πλήρη φτωχοποίηση των εργαζομένων.

Ο μόνος δρόμος είναι η αντίδραση/αντίσταση των εργαζομένων και των σωματείων τους, πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων, αφού για μιά φορά ακόμα η ΓΣΕΕ των Παναγόπουλου, Κιουτσούκη, και άλλων απουσιάζει από αυτή μάχη για τα στοιχειώδη.

Το πλαίσιο δράσης αυτού του αγώνα πρέπει να έχει τους παρακάτω άξονες:

• Ακύρωση όλων των απολύσεων που έγιναν από την πραγματική εμφάνιση του κορωναιού (αρχές Φλεβάρη, μέχρι σήμερα.)
• Αφού γίνει αυτό, απαγόρευση όλων των απολύσεων και επαναφορά του βάσιμου λόγου απόλυσης.
  
• Ειδικό κρατικό πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων για την υποστήριξη των εργαζομένων με κάλυψη του 80% του μισθολογικού κόστους (σε αυτό περιλαμβάνονται όλες οι δαπάνες που έχουν σχέση με τον μισθό, δώρα κλπ) για όσο διάστημα διαρκεί η πανδημία, με συστηματική μηνιαία καταβολή.
  
• Ακύρωση της έννοιας της αναστολής ισχύος των συμβάσεων των εργαζομένων, όλες οι συμβάσεις εργαζομένων θεωρούνται ενεργές άσχετα με το αν οι επιχειρήσεις υπολειτουργούν, ή είναι κλειστές.
  
• Οι επιχειρήσεις που είναι κλειστές ή υπολειτουργούν διατηρούν στο ακέραιο το προσωπικό τους, κάθε συμβατικής μορφής, ενω απαγορεύεται ρητά οποιαδήποτε βλαπτική μεταβολή αυτών των συμβάσεων.
  
• Το επίδομα των 800€ μπορεί να απευθύνεται σε όσους εργάζονταν σε κλάδους εποχιακά (πχ τουριστικός κλάδος κλπ) και λόγω της πανδημίας θα μείνουν χωρίς δουλειά αυτή την περίοδο και θα ισχύει για όσο διάστημα διαρκεί η κρίση.
  
• Παράταση για τουλάχιστον ένα χρόνο της προστασίας της Α’ κατοικίας.

Μία προειδοποίηση του ΠΟΥ πριν δέκα μήνες που έμεινε στα αζήτητα

Σπύρος Κουζινόπουλος

Πριν από δέκα μήνες, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιούσε την ανθρωπότητα, με αφορμή την θανατηφόρα εξάπλωση του ιού Έμπολα στη Δυτική Αφρική, ότι ο κόσμος εισέρχεται σε μια «νέα φάση» στην οποία οι μεγάλες επιδημίες θανατηφόρων ασθενειών, θα αποτελούν κανονικότητα.

Δυστυχώς οι κυβερνήσεις, δεν έλαβαν καθόλου υπόψη τους την προειδοποίηση αυτή, για να φτάσουμε σήμερα στα καταστροφικά αποτελέσματα του νέου κορωνοϊού.
Κανείς δεν νοιάστηκε για εκείνο το καμπανάκι του κινδύνου που έκρουε ο ΠΟΥ. Ίσως να σκέφθηκαν ότι στην αφρικανική ήπειρο, που μαστίζεται και έχει καθημερινά θανάτους από τον υποσιτισμό ή και ασθένειες όπως το AIDS, η ελονοσία, η χολέρα ή η φυματίωση, η υψηλή θνητότητα όπως αυτή που προκαλούσε ο ιός  Έμπολα θα έμενε μόνο στη μαύρη ήπειρο και δεν θα εμφανίζονταν άλλοι ιοί στον υπόλοιπο πλανήτη, όπως συμβαίνει τλώρα με το νέο κορωνοϊό.
Κι όμως, το σήμα κινδύνου που εκπέμπονταν από τον Έμπολα ήταν αρκετά ισχυρό για να ταρακουνήσει τους πάντες και όχι μόνο την επιστημονική κοινότητα σχετικά με αυτή τη νόσο, δεδομένου μόνο στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό είχαν καταγραφεί μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου 2019 σχεδόν 3.400 κρούσματα της ασθένειας που προκαλεί αυτός ο ιός, με την επιδημία του αιμορραγικού πυρετού να έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από δύο χιλιάδες ανθρώπους από τον Αύγουστο του 2018.
Ευτυχώς ο νέος κορωνοϊός που προκάλεσε πανδημία σε όλη την υφήλιο, αν και μεταδίδεται πολύ εύκολα, δεν έχει τα ίδια θανατηφόρα αποτελέσματα με τους ιούς Έμπολα και Μάρμπουργκ, που προκαλούν σοβαρές επιδημίες αιμορραγικού πυρετού, με κοινό χαρακτηριστικό την υψηλή θνητότητα, που κυμαίνεται σε ποσοστό 50–90%.
Σημειώνεται ότι η μεγαλύτερη επιδημία του ιού, που ξέσπασε στη δυτική Αφρική το διάστημα 2012-2014, επηρέασε τότε μόνο 28.616 ανθρώπους, κυρίως στη Γουινέα, τη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε, ενώ συνολικά καταγράφηκαν 11.310 θάνατοι.
Με αφορμή εκείνο το γεγονός,  ο εκτελεστικός διευθυντής του Προγράμματος Εκτάκτων Υγειονομικών Καταστάσεων του ΠΟΥ, δρ Μάικλ Ράιν, δήλωνε: «Εισερχόμαστε σε μια νέα φάση επιδημιών μεγάλης επιρροής και αυτό δεν περιορίζεται στον ιό Έμπολα».
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο ΠΟΥ παρακολουθεί 160 περιπτώσεις επιδημιών σε όλο τον κόσμο από τις οποίες οι εννέα είναι κατηγορίας 3, το ανώτατο επίπεδο βάσει του οργανισμού.
«Δεν πιστεύω ότι είχαμε ποτέ στο παρελθόν μία κατάσταση στην οποία έπρεπε να αντιμετωπίσουμε τόσες πολλές έκτακτες ανάγκες ταυτόχρονα», σημείωσε ο Ράιαν, καταλήγοντας: «Αυτή είναι η νέα κανονικότητα. Δεν αναμένω να μειωθεί η συχνότητα αυτών των φαινομένων», πρόσθεσε ο ίδιος.
Κι όμως όλες οι κυβερνήσεις, αγνόησαν εκείνες τις προειδοποιήσεις, ξοδεύοντας κεφάλαια και πόρους σε χίλιες δυό άλλες δραστηριότητες και όχι στην έρευνα, την ιατρική επιστήμη και την ενδυνάμωση των δημόσιων συστημάτων υγείας της κάθε χώρας. Με συνέπεια να φτάσουμε εδώ που βρισκόμαστε σήμερα, με το παγκόσμιο σοκ που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός. Θα διδαχτούμε τίποτα από αυτή την καταστροφή ή θα συνεχίσουμε, μετά το τέλος της πανδημίας να σφυρίζουμε κλέφτικα;
Πηγή: Φάρος του Θερμαϊκού

Κι αν ο κορονοϊός φτάσει στη Μόρια;

Δημ. Παπανικολάου

Ενας πολύ προφανής, πολύ εξωθημένος και πολύ νομιμοποιημένος ρατσισμός απαιτεί πλέον να ορίζει την εθνική πολιτική, τον εθνικό διάλογο και την εθνική καθημερινότητα.

Δύο ήταν τα θέματα που μονοπώλησαν την προηγούμενη εβδομάδα. Το προσφυγικό και ο κορονοϊός. Προ εβδομάδων, όταν και στα δύο ζητήματα επικρατούσαν άλλοι όροι, μέλη της κυβέρνησης και βουλευτές είχαν προσπαθήσει να τα συνδυάσουν. Θα φτιάξουμε, έλεγαν, κλειστές δομές, για να αποφευχθεί η έλευση από την Ανατολή του ιού (ο οποίος, ω της ειρωνείας, ήρθε τελικά από τη Δύση κι από τους Αγίους Τόπους).
Ομως την προηγούμενη εβδομάδα δεν χρειάζονταν πια τέτοιες συνδέσεις – ένα τεράστιο κυβερνητικό (και μη) επιτελείο εθνεγερτισμού είχε άλλωστε τόσους άλλους τρόπους πλέον να φροντίσει ώστε το μίσος, ο εργαλειακός ρατσισμός, η μισαλλοδοξία, ο οριενταλισμός και η δομική ξενοφοβία να επεκταθούν και να κάνουν παιχνίδι. Ετσι κάπως, μ’ ένα βίντεο όπου με αδιανόητες βρισιές πολίτες απωθούσαν μια φουσκωτή βάρκα από το να δέσει στο λιμάνι της Θερμής, με μια ιστοσελίδα που διαφήμιζε τον Σύλλογο Κυνηγών Μεταναστών, με τις εικόνες οπλισμένων ομάδων από «εθνοφύλακες κυνηγούς, αγρότες, ψαράδες», κάπως έτσι μ’ όλα αυτά μπήκαμε ξανά στην εποχή των ρατσιστικών πολιτοφυλακών.
Παλιότερα ονομάζονταν χρυσαυγίτικες και βρέθηκαν, αν και με κάποια καθυστέρηση, στο στόχαστρο του νόμου. Τώρα ονομάζονται εθνικώς ομόψυχες, τις χειροκροτούν με ενθουσιασμό και μας επαναλαμβάνουν, και καλά, ότι βγήκαν στον δρόμο για να υπερασπίζονται τον νόμο. Οποιος τολμάει να αντισταθεί προπηλακίζεται ως βρομιάρης μηκυός και συριζαίος (για να βρει επιτέλους και μια πιο εθνική και αγοραία χρήση η τόσο καλά οργανωμένη τα τελευταία χρόνια ρητορική του αντισυριζαϊσμού).
Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Ενας πολύ προφανής, πολύ εξωθημένος και πολύ νομιμοποιημένος ρατσισμός απαιτεί πλέον να ορίζει την εθνική πολιτική, τον εθνικό διάλογο και την εθνική καθημερινότητα. Κι ας πάρουν όλοι την ευθύνη τους για το πώς τον υποδέχονται και με ποια ρητορικά τεχνάσματα κοιτάζουν να τον νομιμοποιήσουν περαιτέρω, λέγοντάς μας ότι δεν έγινε και τίποτα, απλώς μες στην πολλή εθνική ομοψυχία κάποιοι ομόψυχοι βγήκαν και ολίγον τι σκατόψυχοι.
Εδώ όμως έρχεται η ανατριχιαστική σκέψη, το σοκαριστικό ενδεχόμενο. Τι θα συμβεί αν τα δύο θέματα που μονοπωλούν την καθημερινότητά μας τα ενώσει ξανά η επικαιρότητα τον επόμενο καιρό; Τι θα συμβεί αν έχουμε κρούσματα κορονοϊού στη Μόρια; Αστραπιαία θα συμβούν δύο πράγματα.
Πρώτον, θα αναδειχθούν για ακόμα μια φορά οι τραγικές συνθήκες υγιεινής στις οποίες αναγκάζονται να ζουν τόσοι άνθρωποι, στοιβαγμένοι σε χώρους που θα έπρεπε να φιλοξενούν πάρα πολύ λιγότερους. Θα αναδειχθεί επίσης πόσο η όλη ιδέα των «κλειστών κέντρων» εμπεριέχει και μια λογική εξόντωσης, όχι ως πιθανότητα, αλλά ως δομικό χαρακτηριστικό. Θα μπορέσει κανείς να ελέγξει επιδημιολογικά τη διασπορά του ιού σε ένα κέντρο προσφύγων με τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα;
Το δεύτερο πράγμα που θα συμβεί, είναι ότι, με έναν τρόπο τραγικό, όλες αυτές οι ρατσιστικές πολιτοφυλακές που είδαμε να αναδύονται την τελευταία εβδομάδα, θα θελήσουν τότε να δείξουν ακόμα περισσότερο τον νεκροπολιτικό τους λόγο και ρόλο. Αυτό που λέμε, τα δόντια τους. Γιατί, για να μην το μπερδεύουμε περισσότερο, όταν κάποιος, ν’ ακούνε κι οι κάμερες, φωνάζει μπροστά σε μια έγκυο που θαλασσοπνίγεται «εμείς σε γκαστρώσαμε;», δεν λέει απλώς ότι δεν παίρνει την ευθύνη για το τι θα της συμβεί. Λέει κάτι ακόμα πιο βίαιο.
Της λέει –και μας λέει– ότι γι' αυτόν οι πολιτικές της ζωής διαμορφώνονται πια κάπως έτσι: Για όποιαν, όποιον και ό,τι «εμείς γκαστρώσαμε» κοιτάζουμε να οργανώσουμε το πώς θα ζει. Για όσους «δεν γκαστρώσαμε», κοιτάζουμε το πώς θα αφήσουμε να πεθάνουν. Ή ψεκάζουμε για να πεθάνουν, όπως τόσο ξεκάθαρα δείχνει το βίντεο που κυκλοφόρησε, στο οποίο αγρότης στον Εβρο ψεκάζει από την άλλη μεριά των συνόρων και κάποιος κρατάει την κάμερα, πίσω από την ομάδα των ΜΑΤ που παρακολουθούν τη σκηνή χασκογελώντας, φωνάζοντας «σαν τα ποντίκια... κοίτα τους πώς τρέχουνε... ψέκασέ τα τα πουσταριά».
Από τη μια η ωμή βιοπολιτική, από την άλλη η νεκροπολιτική, κοινό χαρακτηριστικό τους ο ρατσισμός και η φοβία ως συγκολλητική, πλέον, ουσία. Μιλάμε λοιπόν για ρατσιστικές νεκρο-πολιτοφυλακές που μοιάζει να περιμένουν πότε θα προσθέσουν στη μισαλλοδοξία τη νοσοφοβία για να γίνει το μείγμα εκρηκτικότερο. Θα μπορέσει κανείς τότε να τις συγκρατήσει;
* αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

ΠΩΣ;

Πώς μπορούμε να πορευτούμε στον δρόμο προς τον σοσιαλισμό όταν οι θεωρίες μας για εκείνον, οσοδήποτε πλούσιες, παραμένουν -όπως, άλλωστε, το οφείλουν ως θεωρίες- μονίμως ανοιχτές και κάποτε αμφιλεγόμενες; Ενώ ούτως ή άλλως καμιά τους δεν μπορεί να εδραιώσει νομοτέλειες ούτε να προλάβει το αστάθμητο;

Tου Αριστείδη Μπαλτά

Σε πρόσφατη συνέντευξή του ("Εφημερίδα των Συντακτών", 12-13 Φεβρουαρίου 2020), ο Μπονγκ Τζουν Χο, νικητής του Βραβείου Όσκαρ για την Καλύτερη Ταινία του 2019, ρωτήθηκε πώς εξηγεί ότι απονεμήθηκε το ανώτερο κινηματογραφικό βραβείο των ΗΠΑ στο δικό του έργο. Δεδομένου ότι η ταινία διαδραματίζεται στη Σεούλ και μιλά την εν πολλοίς άγνωστη γλώσσα της μακρινής χώρας. Η απάντησή του υπήρξε αφοπλιστική: «Ζούμε μέσα σε ένα γιγαντιαίο καπιταλιστικό έθνος».

Αν δεν λεπτολογήσουμε τον όρο «έθνος», η απάντηση υπήρξε αφοπλιστική γιατί ονομάτιζε το προφανές: τα θεσμοθετημένα σύνορα και οι κυριαρχούσες γλώσσες δεν προστατεύουν από ιδέες, οι ευαισθησίες κυκλοφορούν σε ολόκληρη τη γιγαντιαία επικράτεια τούτου του μοναδικού «έθνους» και γίνονται κοινές, η μοίρα των έργων τέχνης και, συνεκδοχικά, οι μοίρες όλων μας συνυφαίνονται και εξαρτώνται καθοριστικά από όσα συμβαίνουν ή δεν συμβαίνουν εκεί. Δηλαδή παντού. Δηλαδή και εδώ. Με μια λέξη, το «εκτός» του «καπιταλιστικού έθνους», το εκτός καπιταλισμού, δεν υφίσταται.

Το «εκτός καπιταλισμού» δεν υφίσταται; Δηλαδή ο ίδιος ο καπιταλισμός είναι μοίρα; Καθόλου. Οι διεκδικήσεις από εκείνον και οι αγώνες εναντίον του δεν είχαν και δεν έχουν ποτέ πάψει, ήδη από τη στιγμή που αυτός ανέτειλε στην Ιστορία. Το ότι σήμερα βρισκόμαστε όλοι «εντός» του σημαίνει απλώς ότι οι διεκδικήσεις από εκείνον και οι αγώνες εναντίον του είναι κοινοί για όλους ή μπορούν να αποβούν κοινοί για όλους. Ανά ολόκληρη την επικράτεια του «καπιταλιστικού έθνους». Εντός, λοιπόν, και ταυτόχρονα εναντίον του καπιταλισμού. Ιδού η Ιστορία του 20^ού αιώνα. Και ιδού η προδιαγραφή του παρόντος και του άμεσου μέλλοντος όλων μας.

Σχετικά νωρίς σ' αυτόν τον αιώνα οι διεκδικήσεις από τον καπιταλισμό διαχωρίστηκαν πολιτικά από τους αγώνες εναντίον του. Ρεφορμισμός ή επανάσταση. Αυτό ήταν κατά βάση το δίλημμα που προσδιόρισε από τότε την Αριστερά μέχρι την οριστική κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και τη συνάδουσα παγκοσμιοποίηση. Όπου, μέσα στο νέο πλαίσιο, η Αριστερά άρχισε σιγά - σιγά να συνειδητοποιεί ότι το δίλημμα, τουλάχιστον έτσι αμείλικτα διατυπωμένο, δεν μπορεί πλέον να ενεργοποιήσει σχεδόν τίποτε ενόσω η ίδια δεν μπορεί να προσφύγει ή να επαναπαυθεί σε σιδερένιες νομοτέλειες.

 Αφού, εκτός των άλλων, το αστάθμητο καραδοκεί παντού και δεν μπορεί να τιθασσευθεί ποτέ. Και άρα ότι αυτή μπορεί να στηριχθεί κοινωνικά και ιστορικά μόνο σε μια τάση, τάση εγγενώς ενυπάρχουσα σε κάθε ταξική κοινωνία, τάση που συνιστά τόσο ιστορική και κοινωνική όσο και ανθρωπολογική σταθερά: την τάση προς την καθολική δικαιοσύνη που συνθέτει ελευθερία, ισότητα και αλληλεγγύη, την τάση, αν θέλουμε, προς τον ορίζοντα του κομμουνισμού. Τάση που διασχίζει ακόμη και τον σοσιαλισμό.

Πράγμα που σήμαινε και σημαίνει, εκτός των άλλων, ότι ο αγώνας της Αριστεράς για τον σοσιαλισμό εναπόκειται αποκλειστικά στη δική της ακλόνητη βούληση και στην αποτελεσματική οργάνωση των δικών της δυνάμεων, όπως και το ότι η επιτυχία του αγώνα και η επίτευξη του στόχου ανάγονται κάθε στιγμή στην προσπάθειά της να διευρύνει το εκάστοτε εφικτό. Να το διευρύνει προς την κατεύθυνση, ακριβώς, του σοσιαλισμού. Όπου το εφικτό και η διεύρυνσή του προσδιορίζονται από τον αναγκαίο ρεαλισμό τόσο της στιγμής όσο και της ίδιας της Αριστεράς. Ανάλογα με τις εκάστοτε περιστάσεις και τους αντίστοιχους συσχετισμούς ισχύος. Ρεαλισμό, ωστόσο, που υπόκειται σε μια ακλόνητη και αισιόδοξη βούληση μακράς πνοής, δηλαδή έναν ρεαλισμό πάντοτε ανοιχτών οριζόντων.

Πώς όμως μπορούμε να πορευτούμε στον δρόμο προς τον σοσιαλισμό όταν οι θεωρίες μας για εκείνον, οσοδήποτε πλούσιες, παραμένουν -όπως άλλωστε το οφείλουν ως θεωρίες- μονίμως ανοιχτές και κάποτε αμφιλέγομενες; Ενώ ούτως ή άλλως καμιά τους δεν μπορεί να εδραιώσει νομοτέλειες ούτε να προλάβει το αστάθμητο; Μόνο αν ακούσουμε τον ποιητή που μας υποδεικνύει ότι έναν τέτοιο και έναν τόσο νέο δρόμο μπορούμε να τον διανοίξουμε και να τον χαράξουμε μόνο περπατώντας. Με πάντα σταθερό τον προσανατολισμό μας στο βάθος του ουρανού.

Και πώς μπορούμε να συντηρούμε και να επισκευάζουμε το όχημα ή το σκάφος -το κόμμα μας- που θα μας επιτρέπει να πορευόμαστε σ' αυτόν τον δρόμο, δρόμο σε στεριές και θάλασσες και με το ρεύμα σχεδόν μόνιμα ενάντια; Και μάλιστα όταν οι θεωρίες μας δεν εξασφαλίζουν νομοτέλειες ούτε οι εμπειρίες που έχουμε συσσωρεύσει επαρκούν για ασφαλή πλοήγηση; Αφού οι συνθήκες είναι πάντα νέες και οι άνεμοι που πνέουν κάθε στιγμή άστατοι και απρόβλεπτοι;

 Όσο κι αν εμπειρίες και θεωρίες ανασύρουν και ανασυγκροτούν μνήμες σκληρές και πολύτιμες, όσο κι αν καλλιεργούν το απαραίτητο φρόνημα φτιάχνοντας πείσμα και πειθώ. Συνάγεται πως μπορούμε να συντηρούμε και να επισκευάζουμε το όχημα ή το σκάφος -το κόμμα μας- μόνον αν ακούσουμε τον φιλόσοφο που μας υποδεικνύει ότι το περίεργο τούτο όχημα ή σκάφος μπορούμε να το ναυπηγούμε και να το ξαναναυπηγούμε μόνο από τα υλικά που βρίσκουμε, ανασύρουμε και επεξεργαζόμαστε στον δρόμο και εν κινήσει. Δηλαδή μόνον εν πλω.

Πώς ο σοσιαλισμός λοιπόν; Ο σοσιαλισμός είναι ο απαράκαμπτος στόχος του μόνιμου αγώνα για καθολική δικαιοσύνη. Του αγώνα εντός και εναντίον του καπιταλισμού, που αποσκοπεί κάθε στιγμή στη διεύρυνση του εφικτού, πάντα υπό τη σκοπιά του στόχου, αλλά αναγνωρίζοντας κάθε φορά τις ρεαλιστικές υποχρεώσεις της στιγμής. Του αγώνα που φτιάχνει τον δικό του δρόμο περπατώντας τον, με όχημα ή σκάφος -ένα κόμμα- που ναυπηγείται, συντηρείται και επισκευάζεται εν πλω.

Αλλά ποιοι είμαστε εμείς; Ποιοι οφείλουμε να είμαστε ή να γίνουμε εμείς που πορευόμαστε και καλούμαστε να πορευτούμε έτσι; Ας μου επιτραπεί να διατυπώσω τούτο το αιτούμενο με κάποιες προτροπές σε δεύτερο πρόσωπο, προτροπές προς εαυτούς και αλλήλους, προς συντρόφους και συντρόφισσες, προς φίλους και φίλες, προς συνοδοιπόρους και συνοδοιπόρισσες.

Μην συσκοτίζεις τη γενική εικόνα με λεπτομέρειες που συχνά εκπίπτουν σε κουτσομπολιό. Μην εξαντλείς γρήγορα την υπομονή σου και μην υποκύπτεις σε εντυπώσεις που μπορεί να μην διαρκέσουν πολύ. Ή ενδέχεται να αναστραφούν. Μην περιστέλλεις τον διπλανό ή τον απέναντι σε ένα μόνο γνώρισμα ή χαρακτηριστικό. Ελάττωμα ή προτέρημα. Γιατί ο καθένας και η καθεμιά διαθέτει αμέτρητες όψεις, πτυχές, διαστάσεις και βάθη προσωπικότητας που συχνά φαίνεται να αντιφάσκουν.

 Μην κρίνεις μονότροπα και βιαστικά, δηλαδή βεβιασμένα, καταστάσεις και ανθρώπους χωρίς να αφήνεις περιθώρια αποσαφήνισης μιας τοποθέτησης ή διόρθωσης μιας αστοχίας. Μην ωθείς προς τη διαίρεση, αλλά προς την ενότητα. Μην πριμοδοτείς τη διαφωνία, αλλά τις δυνατότητες σύνθεσης. Τελικά, μην φοβάσαι να κατηγορηθείς για πολιτική αφέλεια. Γιατί, τουλάχιστον υπό κάποιους όρους, η συνειδητή και λελογισμένη πολιτική αφέλεια μπορεί να συστήσει σημαντική πολιτική αρετή. Αφού πάντα έχει ο καιρός γυρίσματα...

Εμείς λοιπόν. Εμείς, ο ΣΥΡΙΖΑ, με σταθερό οδοδείκτη τις αρχές και τις αξίες που συστήνουν τον στρατηγικό μας στόχο. Εμείς, ο ΣΥΡΙΖΑ, ενόσω αντιμετωπίζουμε με ακλόνητη και αισιόδοξη βούληση τις φουρτούνες τούτων των καιρών και οργανώνουμε την αντεπίθεσή μας. Ενάντια στην αθλιότητα που θέλει να κατακλύσει τη δική μας χώρα, χώρα που έχει αποδείξει, ωστόσο, ότι μπορεί να στέκεται όρθια ακόμη και στις ισχυρότερες απόπειρες εκβαρβάρωσής της.

 Εμείς, ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως τελούμε ταυτόχρονα υπό διεύρυνηση και ανασύνταξη και όπως πορευόμαστε προς το επόμενο συνέδριό μας. Συνέδριο σημαντικό από πολλές απόψεις, συνέδριο καινοτόμο. Τούτο το κείμενο, ως προσπάθεια συμπύκνωσης της θεωρητικής μήτρας της πολιτικής μας, θέλει να συνιστά απλή συμβολή στον αναγκαίο, και αναγκαία δημόσιο, προσυνεδριακό διάλογο. Οψόμεθα...

Πως συγκροτείται ένα Πολιτικό Υποκείμενο;

Δημήτρης Γιατζόγλου

Το μείζον και οι αιτίες του

Το κείμενο του απολογισμού καταγράφει διάφορες όψεις του προβλήματος κόμμα. Το κάνει χωρίς έναν ερμηνευτικό ειρμό. Πολλαπλασιάζει τις απορίες. Θα διατυπώσω κάποιες δικές μου: Επισημαίνεται σωστά ότι η μαζική μετακίνηση στελεχών από το κόμμα στην κυβέρνηση αποδυνάμωσε το κόμμα. Το ερώτημα είναι εύλογο: Γιατί δεν υπήρξε ο αναγκαίος σχεδιασμός της κατανομής τους; Επισημαίνεται ότι η «απόσυρση» (!) του κόμματος από την λήψη των αποφάσεων συνιστούσε σημαντική ανεπάρκεια. Τα ερωτήματα είναι πολλαπλάσια: Το κόμμα αποφάσισε οικειοθελώς να αποσυρθεί με απόφαση των διευθυντικών του οργάνων, η απόσυρση του επιβλήθηκε από πεποίθηση, ήταν αποτέλεσμα της σαγήνης του κυβερνητισμού; Οι συμβατικές απαντήσεις δεν έχουν νόημα.
Αυτό που έχει σημασία είναι το μείζον και οι αιτίες του: Κατά την περίοδο της διακυβέρνησης, κυβέρνηση και κόμμα δεν αναζήτησαν την νέα εκείνη σχέση που θα προκαλούσε μια αμοιβαία ενδυνάμωση, για να καταλήξουν τελικά στην μη-σχέση. Το κόμμα παροπλίζεται πολιτικά. Εκπίπτει του ρόλου του ως πολιτικού υποκειμένου. Οι δεσμοί του με τις κοινωνικές του αναφορές αποδυναμώνονται. Το αποκλειστικό πολιτικό κέντρο παραγωγής και άσκησης πολιτικής είναι η κυβέρνηση.

 Όμως η σχέση της με την κοινωνία δεν διαμεσολαβείται από μια ευδιάκριτη «Δομή Πεποιθήσεων». (δεν θα μπορούσε άλλωστε). Το κόμμα ως το πολιτικό υποκείμενο της διαμεσολάβησης απουσιάζει. Λείπει λοιπόν το ιδεολογικό πλαίσιο που μέσα του νοηματοδοτούνται επιλογές και πρακτικές. Μια πολιτική που ασκείται αποκλειστικά στην πολιτική κορυφή με τον αυτόματο πιλότο της γενικής πολιτικής απεύθυνσης, και μια πολιτική αντιπαράθεση που διεξάγεται στα μίντια, τις περισσότερες φορές με την πολιτικολογία του τίποτα, καθιστά περιττό το κόμμα. Και χωρίς το κόμμα η κοινωνία «θεάται» αμέτοχη τις πολιτικές συγκρούσεις, με την παθητική στάση της ανάθεσης. Η πρακτική της ηγεμονίας χωρίς την συνέργεια των κοινωνικών δυνάμεων είναι αδύνατη. Οι αιτίες της εκλογικής ήττας μπορούν να αναζητηθούν και σ΄ αυτό το σημείο.

 Η επιστροφή στη διακυβέρνηση

Η ανασυγκρότηση του κόμματος έχει ως θεμελιώδη όρο την ανάκτηση του πολιτικού του ρόλου, την επανίδρυσή του ως πολιτικού υποκειμένου. Αυτό απαιτεί την αλλαγή του υποδείγματος άσκησης πολιτικής που κυριάρχησε στην περίοδο της διακυβέρνησης. Απαιτεί την υλικότητα της παρουσίας του κόμματος εκεί που πρωτογενώς διεξάγονται οι ταξικές συγκρούσεις και αναδεικνύονται τα «μικρά» της διαλυμένης ζωής των ανθρώπων ͘ και που, από αποσπασματικά θραύσματα της εμπειρίας, πρέπει να ενταχθούν στην μεγάλη εικόνα των αγώνων για ένα διαφορετικό συλλογικό μέλλον από αυτό που θέλουν να επιβάλλουν οι πολιτικοί διαχειριστές του ολοκληρωτικού καπιταλισμού.

 Ο «αναντικατάστατος ρόλος» του κόμματος, η μαζικότητα και η λαϊκότητά του δεν θα κατακτηθούν από απόσταση και δια της εκφώνησης ͘ με την κατασκευή μιας ασπόνδυλης ταυτότητας και με διάφορες οργανωτικές «καινοτομίες» που ρευστοποιούν δομές και λειτουργίες και που στο όνομα της δημοκρατίας ενισχύουν τον συγκεντρωτισμό.
Η επιστροφή στην διακυβέρνηση απαιτεί πολλά περισσότερα από μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική που επιστρατεύει την μάλλον βιαστική πρόβλεψη της σύντομης δεξιάς παρένθεσης και το σύνθημα της όπου να ΄ναι «δεύτερης φοράς αριστερά». Απαιτεί μια αντιπολιτευτική κριτική στην κυβέρνηση της Ν.Δ. που δεν επικεντρώνεται στην έλλειψη αποτελεσματικότητάς της, αλλά θέλει να αποτρέψει αυτήν την «αποτελεσματικότητα».

 Απαιτεί ένα Ιδεολογικό Πρόγραμμα που θα διευρύνει το αριστερό φρόνημα στην κοινωνία ͘ και το παράδειγμα μιας δράσης που να δείχνει ότι «μια άλλη σχέση των ανθρώπων με την πολιτική είναι εφικτή». Κοντολογίς, αυτή τη φορά, αν η επιστροφή δεν προκύψει ως εγχείρημα ηγεμονίας μπορεί να καθυστερήσει επικίνδυνα.

Υ.Γ. Αντί για μια συζήτηση για όλα αυτά και άλλα συναφή, ο θόρυβος για το ποια είναι τα brand names του εγχειρήματος καλά κρατεί. Μόνο που τα κόμματα της Αριστεράς δεν είναι επιχειρήσεις.