Οι <πράσινες> πολιτικές δεν είναι πολιτικά οθδέτερες

Πράσινες business με το νέο Εθνικό Σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα - Δημιουργείται έντονη δυσπιστία αν όντως το φυσικό αέριο θα εξυπηρετήσει τη λογική της μετάβασης από τον λιγνίτη στις ΑΠΕ ή ήρθε για να μείνει στο εθνικό ενεργειακό μίγμα, εξυπηρετώντας τα ιδιωτικά συμφέροντα 

Του Κωνσταντίνου Β. Χατζή*

Στις 28 Νοεμβρίου 2019 παρουσιάστηκε από την κυβέρνηση της Ν.Δ. το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο βρίσκεται στη διαδικασία της διαβούλευσης στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής. Το συγκεκριμένο ΕΣΕΚ έρχεται να αντικαταστήσει το ΕΣΕΚ που είχε εκπονηθεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τον περασμένο Ιανουάριο και είχε πάρει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Παρουσιάζουμε έναν συγκριτικό πίνακα των στόχων της Ε.Ε. για το 2030 και των εθνικών στόχων όπως περιγράφονται στο ΕΣΕΚ του Ιανουαρίου του 2019 και το νέο υπό διαβούλευση ΕΣΕΚ του Νοεμβρίου του 2019. Όπως φαίνεται και από τον πίνακα, το αρχικό ΕΣΕΚ έθετε πιο μετριοπαθείς στόχους αλλά προς τη σωστή κατεύθυνση, σύμφωνα με το πνεύμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το νέο ΕΣΕΚ φαίνεται πιο τολμηρό και μέσα στο πλαίσιο της Ε.Ε. για κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη το 2050, καθώς οι στόχοι φαίνεται να ξεπερνούν και στις τρεις κατηγορίες τους μέσους ευρωπαϊκούς στόχους, γεγονός που εξηγείται από την απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην πλήρη απολιγνιτοποίηση της χώρας εμπροσθοβαρώς μέχρι το 2028.

 Το πολιτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο έρχεται να νομοθετήσει εκ νέου η ελληνική κυβέρνηση βρίσκει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ να αποτελούν τη βάση σχεδιασμού και επικοινωνίας σε όλο τον κόσμο και στην Ε.Ε. το πλαίσιο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη ώς το 2050 να γίνονται όλο και πιο αυστηρό.

Ο εμβληματικός στόχος της νέας αναθεωρημένης κυβερνητικής στρατηγικής για το ΕΣΕΚ αποτελεί το ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα για τη δραστική και οριστική μείωση του μεριδίου λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή (απολιγνιτοποίηση), με χρονικό ορίζοντα την επόμενη δεκαετία, και την πλήρη αποβολή του από το εγχώριο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής μέχρι το 2028. Μπορεί εύκολα κανείς να συνειδητοποιήσει τη μεγάλη σημασία μιας τέτοιας στόχευσης τόσο σε εθνικό όσο και τοπικό επίπεδο για τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και Αρκαδίας.

 Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες στρεβλώσεις και ερωτηματικά στο πώς παρουσιάζεται και σχεδιάζεται αυτή η πρόταση. Αρχικά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως η ανάγκη για μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή είναι δεδομένη για όσους προσεγγίζουν με υπευθυνότητα και όχι επιφανειακά τα ζητήματα της κλιματικής κρίσης. Σύμφωνα με μελέτη του ΤΕ.Ε. Δυτικής Μακεδονίας, η έναρξη της μεταλιγνιτικής εποχής δεν εξαρτάται μονοσήμαντα από το μέγεθος των λιγνιτικών αποθεμάτων αλλά διαμορφώνεται από τις εθνικές πολιτικές στον τομέα της ενέργειας, την οικονομική βιωσιμότητα νέων λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και τις νομικά δεσμευτικές περιβαλλοντικές υποχρεώσεις της χώρας μας (ΑΝΚΟ, 2014).

Εύλογα λοιπόν θεωρούμε ως χρόνο μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο η εκμετάλλευση του λιγνίτη διατηρεί την απαραίτητη δυναμική, ώστε να στηρίξει βιώσιμα την είσοδο της Ελλάδας σε καθεστώς χαμηλής λιγνιτικής εξάρτησης και εντέλει απεξάρτησης.

Είναι γεγονός πως η συζήτηση έπρεπε να είχε ξεκινήσει με σοβαρούς όρους τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία (2010 - 2020), έτσι ώστε να μπορέσει να σχεδιαστεί επαρκώς η νέα εποχή και με σύμμαχο την τοπική κοινωνία που δικαιολογημένα αγωνιά πρωτίστως για τη διατήρηση των ελάχιστων θέσεων εργασίας, μιλώντας συγκεκριμένα για την περιοχή της Κοζάνης και της Πτολεμαΐδας.

 Η προηγούμενη κυβέρνηση δεν άδραξε την ευκαιρία να σχεδιάσει και να διαβουλευτεί με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για ένα οραματικό, προοδευτικό και δίκαιο σχέδιο απανθρακοποίησης της ενέργειας της χώρας. Κρύφτηκε πίσω από ένα αντιφατικό ΕΣΕΚ, όπου λιγνίτης και ΑΠΕ πήγαιναν χέρι - χέρι στο διηνεκές και μετατόπιζαν σε βάθος χρόνου τις κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον των περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας.

 Έκλειναν έτσι το μάτι στους τοπικούς φορείς να συνεχίσουν τη διατήρηση ενός ξεπερασμένου και μονοδιάστατου μοντέλου ανάπτυξης πλήρως εξαρτημένου από τον λιγνίτη, ισχυρισμός που επιβεβαιώνεται αν αναλύσει κανείς τα στρατηγικά και επιχειρησιακά σχέδια της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και των Δήμων Κοζάνης και Εορδαίας, τα οποία προσέγγιζαν το θέμα επιφανειακά και έπεφταν συχνά σε αντιφάσεις του τύπου: και κάρβουνο και φυσικό περιβάλλον, και ενεργειακό κέντρο της χώρας και επιστροφή στον πρωτογενή τομέα και τα τοπικά προϊόντα.

Χωρίς διαβούλευση

Όσον αφορά τα σημερινά δεδομένα, το όλο εγχείρημα ξεκίνησε με λάθος τρόπο. Είναι εντελώς εσφαλμένη η επιλογή να ανακοινώσει αιφνιδιαστικά ο πρωθυπουργός στη συνέλευση του ΟΗΕ, δεσμεύοντας με αυτόν τον τρόπο τη χώρα, την πλήρη απολιγνιτοποίησή της έως το 2028, χωρίς να έχει προηγηθεί η απαραίτητη διαβούλευση με την επιστημονική κοινότητα και την τοπική κοινωνία, χωρίς καν να έχει δημιουργηθεί το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι το ΕΣΕΚ παρουσιάστηκε στις 28.11.2019 και η εξαγγελία του πρωθυπουργού στον ΟΗΕ έγινε στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2019.

Ενστάσεις στις επιλογές

Το ΕΣΕΚ είναι ένα πολύ σοβαρό εργαλείο στον σχεδιασμό της ενεργειακής πολιτικής για την επόμενη δεκαετία, ειδικά όταν εμπεριέχει μια τέτοια, στρατηγικής σημασίας απόφαση για ολόκληρη την χώρα. Με όλα αυτά, τα ερωτηματικά και οι ενστάσεις για τις επιλογές τους είναι πλέον αρκετές. Αναλυτικά:

- Η Ευρώπη έχει αποφασίσει την πλήρη απανθρακοποίησή της έως το 2050 ώστε να καταστεί την κλιματικά ουδέτερη. Εδώ κρύβεται και η πρώτη στρέβλωση του νέου ΕΣΕΚ, στο οποίο καταγράφεται μια αρκετά φιλόδοξη απόφαση για ολική απολιγνιτοποίηση μέχρι το 2028, ενώ ταυτόχρονα συνδέεται πλήρως η εθνική οικονομία με το φυσικό αέριο. Το ΕΣΕΚ προβλέπει την αύξηση του φυσικού αερίου κατά 80 % έως το 2030, καθώς αυτό θα είναι το μεταβατικό καύσιμο μεταξύ λιγνίτη και ΑΠΕ, ένα καύσιμο με σαφώς χαμηλότερες εκπομπές CO2 από τον λιγνίτη αλλά όχι με μηδενικές εκπομπές.

 Γεννάται εύλογα το ερώτημα αν έχει νόημα να γίνουν τόσο σημαντικές επενδύσεις μέσα στην επόμενη δεκαετία σε ένα καύσιμο, το οποίο είναι εισαγόμενο και έχει σημαντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Θα βρεθούμε πάλι σε μια δεκαετία στο ίδιο σημείο με σήμερα, όταν θα υποχρεούμαστε να φτάσουμε τις μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050 και δεν θα έχουμε αποσβέσει τις επενδύσεις στο φυσικό αέριο.

- Ταυτόχρονα, δημιουργείται έντονη δυσπιστία αν όντως το φυσικό αέριο θα εξυπηρετήσει τη λογική της μετάβασης ή ήρθε για να μείνει στο εθνικό ενεργειακό μίγμα, εξυπηρετώντας τα ιδιωτικά συμφέροντα. Παράγοντες της αγοράς έχουν πει ότι η μεταβατική αυτή περίοδος θα διαρκέσει «τουλάχιστον μέχρι το 2040», ενώ περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν την ανησυχία τους για την πιθανότητα το φυσικό αέριο να αποδειχθεί, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, αντίστοιχο οικονομικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα με αυτό που αποτελεί σήμερα ο λιγνίτης. Την ώρα που ανακοινώνεται από την κυβέρνηση η απεξάρτηση από τον λιγνίτη, πέντε έργα μονάδων φυσικού αερίου βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, όλα ιδιωτικά και με εισαγόμενο το φυσικό αέριο.

- Η χώρα έχει προχωρήσει ήδη στην ιδιωτικοποίηση του δικτύου φυσικού αερίου (ΔΕΣΦΑ) και ταυτόχρονα σχεδιάζει ιδιωτικοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων στον τομέα της ενέργειας, όπως ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΗΕ, ΕΛΠΕ και ΔΕΠΑ, μην αφήνοντας έτσι βαθμούς ελευθερίας άσκησης εθνικής πολιτικής και δημιουργώντας ουσιαστικά ένα ιδιωτικό μονοπώλιο στον τομέα της ενέργειας.

- Το ΕΣΕΚ σχεδιάστηκε χωρίς το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο για την τεκμηρίωσή του. Δεν έχει δημοσιοποιηθεί η μελέτη επάρκειας ισχύος του ΑΔΜΗΕ για την επόμενη δεκαετία (θα ανακοινωθεί στις αρχές του 2020). Οι ανανεώσιμες πηγές προβλέπεται ότι θα διπλασιαστούν τα επόμενα χρόνια, χωρίς να υπάρχει πρόβλεψη για το πού ακριβώς θα τοποθετηθούν (χωροταξικό σχέδιο για ΑΠΕ). Ο χωροταξικός σχεδιασμός είναι μια αρκετά χρονοβόρα διαδικασία, ακόμα όμως κι αν λυθεί πολύ γρήγορα, δεν είναι καθόλου βέβαιο αν το ηλεκτρικό δίκτυο θα μπορεί να απορροφήσει την παραγόμενη ανανεώσιμη ενέργεια. Ούτε και σε αυτό το σημείο έχουμε ξεκάθαρη ερμηνεία από το ΕΣΕΚ.

- Οι αναγκαίες επενδύσεις εκτιμώνται, στο ΕΣΕΚ, στα 44 δισ. ευρώ μέχρι το 2030, χωρίς να υπάρχει επαρκής ανάλυση για το πού θα βρεθούν τα χρήματα αυτά, οπότε τίθεται το όλο εγχείρημα στον αέρα.

- Το σχέδιο δίκαιης μετάβασης για την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, όπου έχει και την περισσότερη λιγνιτική δραστηριότητα, θα ανακοινωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2020, επομένως μέχρι να υπάρξει διαβούλευση, να γίνουν απαραίτητες βελτιώσεις και να γίνει νόμος του κράτους σίγουρα μιλάμε για έναρξη εφαρμογής του από το 2021, άρα η χρονική ψαλίδα κλείνει και άλλο για μια κοινωνία σε έκτακτη ανάγκη.

 Η βιώσιμη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα, με δίκαιο τρόπο ώστε να μην αφανιστούν ολόκληρες περιοχές (π.χ. Κοζάνη, Πτολεμαΐδα), δεν μπορεί να είναι μια ουδέτερη πολιτική επιλογή. Πρέπει να έχει ξεκάθαρο προοδευτικό πρόσημο, με τον πολίτη στο επίκεντρο και σύμμαχο στην όλη προσπάθεια. Επομένως, είναι εξαιρετικά απίθανο να επιτευχθεί με την υπάρχουσα κυβέρνηση, που, με πρόσχημα το περιβάλλον, εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ιδιωτών, θέτοντας μια ολόκληρη χώρα σε μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση και περιοχές με λιγνιτική δραστηριότητα σε κίνδυνο ερημοποίησης.

* Ο Κωνσταντίνος Β. Χατζής είναι χημικός μηχανικός ΑΠΘ, μεταπτυχιακός φοιτητής ΕΜΠ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη»

Τελικά, είναι ο Μητσοτάκης βλάκας;

 Θανάσης Καρτερός

Με αφορμή την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον, όσα εκεί έγιναν και δεν έγιναν, ειπώθηκαν και δεν ειπώθηκαν, και την τελική ελληνική τρύπα στο αμερικανικό νερό, επανήλθε το αγαπημένο σπορ των social media.

 Η υποτιθέμενη ανικανότητα, ελαφρότητα, ημιμάθεια, ανεπάρκεια, του Μητσοτάκη. Και νά τα καλαμπούρια, νά τα σατιρικά βίντεο, νά ο διαγωνισμός της ατάκας εις βάρος του. Καθώς μάλιστα στο κόλπο μπαίνουν, διακριτικά αλλά μπαίνουν, και κάποιοι νεοφυείς στην από δω Αριστερά, το πράγμα παίρνει στην υπερβολή του χαρακτήρα παραπλάνησης.

Γιατί; Μα γιατί από τον συγκεκριμένο Μητσοτάκη και τη Ν.Δ. του ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τις εκλογές. Ούτε ο εξωγήινος, ούτε τα μπερδέματα με τον Ρουσσώ και τον Αϊνστάιν, ούτε οι ουκ ολίγες γκάφες του δεν αποσόβησαν το πέρασμα της γραμμής και της προπαγάνδας τους. Μα αυτά δεν ήταν του Μητσοτάκη, θα πεις. Ακριβώς. Κι αυτό μας προσγειώνει από την πλάκα στην πραγματικότητα.

Όταν μιλάμε για τον Μητσοτάκη, μιλάμε για ένα ολόκληρο σύστημα εξουσίας. Έμπειρο και αποτελεσματικό. Για μια συστοιχία ΜΜΕ, με τεράστιες δυνατότητες. Και για λεφτά που υπάρχουν - για την επικοινωνία, την προπαγάνδα, την εξαγορά.

«Τόσο χρυσάφι θα κάνει άσπρο το μαύρο, όμορφο τ’ άσχημο, σωστό το λάθος, σπουδαίο το χυδαίο, νέο το παλιό, γενναίο το δειλό...», έγραψε ο Σαίξπηρ και το υιοθέτησε ο Μαρξ.

Τόσα ΜΜΕ, τόση καλοπληρωμένη προπαγάνδα, τόσοι πρόθυμοι κονδυλοφόροι, τόσοι φιλόδοξοι τεχνοκράτες, τόσοι ολιγάρχες, τόσοι παπάδες, όχι μόνο θα κάνουν και κάνουν τον Μητσοτάκη από ανεπαρκή πανέξυπνο. Από κρυόκωλο, Λατίνο εραστή - τι γκόμενος είσαι εσύ! Από αμήχανο πολυμήχανο. Αλλά όσο και για όσο τους παίρνει θα τον κρατούν κυρίαρχο. Κι ας πάει και το παλιάμπελο της χώρας.

Γιατί τους κάνει τη δουλειά. Δεν είναι καθόλου ανεπαρκής όταν τους χαρίζεται. Όταν αφήνει εκατομμύρια χωρίς μέρισμα για να κανακέψει την Εκάλη.

Όταν εποφθαλμιά το κοινωνικό κράτος, αλλά ανυμνεί το κράτος της καταστολής.

Όταν καταργεί τη δέκατη τρίτη σύνταξη, παραπέμπει στις ελληνικές καλένδες την αύξηση του βασικού μισθού, προσκυνά με ευλάβεια τον νεοφιλελευθερισμό.

Βλέπετε εσείς κάποια ανοησία σ’ αυτά; Κάποια ανεπάρκεια;

Και ήταν ανεπαρκής ή προγραμματισμένη και προβλέψιμη η στάση του στην Ουάσιγκτον;

Ακόμα και η ανεπάρκειά του στο προσφυγικό δεν έχει όλα τα στοιχεία της προβλέψιμης, ταξικά αντιδραστικής, ξενοφοβίας;

Αν την ταξική επάρκεια που διακρίνει τη Δεξιά και τον ίδιο θέλουμε να τη βαφτίσουμε στοχευμένη ανεπάρκεια - απέναντι στους συνταξιούχους, στους μη έχοντες, στους μελαψούς, στους διαφορετικούς, καλώς.

Αλλιώς, είναι επαρκέστατος, σκληρός μάλιστα, στην ταξική και ιδεολογική του τοποθέτηση και πράξη.

Κι αν έχει κάποιο νόημα να τον παίρνουμε στην πλάκα, είναι για να δείχνουμε την ανυποληψία ενός συστήματος εξουσίας που στηρίζει τη διαχείρισή του στον συγκεκριμένο. Με τις συγκεκριμένες δυνατότητες...

Κουβεντιάζοντας για τον Eastmed

Η πραγματικότητα και τα προβλήματα
Του Στάθη Λουκά

Το σπίρτο στην πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής που έριξε ο Τραμπ με τη δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Σουλεϊμανί δεν είναι το καλύτερο ξεπροβόδισμα για τον αμφιλεγόμενο -εκ των πραγμάτων- αγωγό Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.

Αμφιλεγόμενος για συγκεκριμένους τεχνικούς και οικονομικούς λόγους συμμετεχόντων, διαδρομής και ανταγωνιστικότητας απέναντι στο φυσικό αέριο της Gazprom.

A. Συμμετοχή της Ιταλίας

Η μη συμμετοχή της Ιταλίας, το 2019, δεν είναι τυχαία, αν και θα ήταν αναγκαία για να καταλήξει με σιγουριά ο αγωγός στο Ότραντο της Απουλίας, κι από τη μια μεριά οφείλεται στην κυβερνητική παρουσία των «5 Αστέρων», αλλά και στην προσπάθεια δόμησης, από την τωρινή κυβέρνηση, ενός ιταλικού Νεw Green Deal.

Από την άλλη μεριά, θα γίνει αντικείμενο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης λόγω των περιφερειακών εκλογών που θα γίνουν προσεχώς, οπωσδήποτε το 2020: ο απερχόμενος Πρόεδρος είναι του Δ.Κ., ενώ τα «5 Αστέρια» ήταν το πρώτο κόμμα στις εκλογές του Μαρτίου 2018.

Από πάνω, γύρω στις τριάντα οικολογικές οργανώσεις, όχι μόνο τοπικές (περιφέρεια Απουλίας, δηλ. Μπάρι), αλλά και πανιταλικής εμβέλειας, έχουν πάρει, από την αρχή του 2019, κριτική τοποθέτηση γύρω από το θέμα της κατάληξης του αμφιλεγόμενου αγωγού στο Ότραντο. Οικολογική διάσταση έχει και το κίνημα της «Σαρδέλας», που έδωσε και δίνει μεγάλη αναπνοή στην Αριστερά και την Κεντροαριστερά.

Επειδή δε το αποτέλεσμα της Απουλίας, λόγω του ρόλου της, θα έχει επιπτώσεις στη διαμόρφωση της συμμαχίας «Δ.Κ - 5 Αστέρια» και στη δυνατότητα να φτάσει η κυβέρνηση μέχρι το 2023 (που εκλέγεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας), η προέκταση Ποσειδώνας στο Ότραντο έχει λίγες πιθανότητες. Η Ιταλία, αν συνεχίσει η σημερινή κυβερνητική συμμαχία, μπορεί να καλυφθεί και από τα επιχειρήματα: πρώτον, ότι για το 2030 θα έχει ήδη 10 δισ. κυβ. μέτρα βιομεθάνιο, με επιπτώσεις στην απασχόληση με πάνω από 20.000 θέσεις εργασίας, και δεύτερον, ότι τα 10 δισ. του «ΕastMed» μπορεί να συμπληρώσουν την αύξηση του μεταφορικού δυναμικού του Tap στα 20 δισ. κυβ. μέτρα. Λύση για την οποία, προοπτικά, διαφαίνεται στον ορίζοντα η Gazprom.

B. Δαπάνη κατασκευής

Μια σύγκριση με κατασκευή Tap και North Stream2

Το συνολικό μήκος του Τap είναι 878 χιλιόμετρα, 105 χιλιόμετρα υποθαλάσσια σε μέγιστο βάθος 810 μέτρα. Το μεταφορικό δυναμικό του Τap είναι 10 δισ. κυβ. Μέτρα, το οποίο, προοπτικά, μπορεί να αυξηθεί σε 20 δισ. κυβ. μέτρα. Συνολική δαπάνη, 4,5 δισ. ευρώ: έχουν περάσει σχεδόν τέσσερα τέσσερα χρόνια από τότε που άρχισε η κατασκευή του και εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει φέτος.

Ο North Stream2 είναι ακριβώς δίδυμος αδελφός του North Stream1, ίδια διαδρομή και μεταφορικό δυναμικό: 1.220 χιλιόμετρα, υποθαλάσσια 30-200 μέτρα μεταφορικό δυναμικό 55 δισ. κυβ. μέτρα, και δαπάνη γύρω στα 10 δισ. ευρώ. Χρόνος κατασκευής σχεδόν δύο χρόνια.

Ο EastMed, συνολικό μήκος 1.900 χιλιόμετρα, υποθαλάσσια γύρω στα 1.350 χλμ. (μέγιστο βάθος σχεδόν 3 χλμ.), χερσαία γύρω στα 550 χλμ. Μεταφορικό δυναμικό 10 δισ. κυβ. μέτρα (που μπορεί προοπτικά να διπλασιαστεί) και δαπάνη 6 δισ. ευρώ, χρόνος κατασκευής πέντε χρόνια. Η δαπάνη κατασκευής και ο χρόνος δεν είναι καθόλου πειστικοί. Δεν είναι τυχαίο ότι η μεγάλη ιταλική οικονομική εφημερίδα «Il Sole 24 Ore, 31/12/19» (Ένωση Βιομηχάνων) γράφει ότι «η κατασκευή δεν δικαιολογείται από οικονομική σκοπιά και δεν βρίσκει ιδιώτες χρηματοδότες».

Η μη πειστικότητα προκύπτει από τη σύγκριση με τις άλλες περιπτώσεις.

Γ. Απεξάρτηση από το φυσικό αέριο της Gazprom

Όπως προκύπτει από τον Πιν. 1, το ποσοστό της Gazprom στο φυσικό αέριο που εισάγεται στην Ευρώπη πέρασε από το 56% στο 68%. Στην Ε.Ε. παρατηρείται μείωση της παραγωγής Φυσικού Αερίου και κυρίως στη Βόρειο Θάλασσα, Ολλανδία, Νορβηγία. Όσο και να απαλυνθεί με προσθετικά το φυσικό αέριο, αρχικά θα έχουμε μια κάποια αύξηση, όμως στη μεταβατική περίοδο του Green Deal πρέπει να έχουμε σημαντική μείωση της κατανάλωσης. Είναι γνωστό ότι τον Ιούλιο του 2018 υπογράφηκε μεταξύ του Junker και του Trump «Κοινή δήλωση ΗΠΑ-Ε.Ε. σχετικά και με τον ενεργειακό τομέα», που αποσκοπεί να ευνοήσει την εισαγωγή GNL (υγροποιημένου Φυσικού Αερίου) από τις ΗΠΑ, το οποίο παράγεται με τον υδραυλικό θρυμματισμό σχιστολιθικών πετρωμάτων, που απελευθερώνει πολλαπλά περισσότερο μεθάνιο σε σχέση με το κλασικό Φυσικό Αέριο Καλό θα ήταν να επιβληθεί -όπως προβλέπει το Ευρωπαϊκό Green Deal- προσαρμογή στα ανθρακικά όρια (carbon border adjustement). Ενώ, αντίθετα, χρηματοδοτούμε τις τεχνολογικές υποδομές -των ΗΠΑ- με 689 εκατ. ευρώ, για να κάνουμε ανταγωνιστικό το GNL των ΗΠΑ, και κατά συνέπεια να αυξήσουμε και την παραγωγή ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα. Η μείωση της εξάρτησης, από το φυσικό αέριο της Gazprom πρέπει να γίνει με όρους της οικονομίας και της μείωσης των εκπομπών. Οι εγκαταστάσεις αεριοποίησης GNL, της Ε.Ε., έχουν ισχύ 230 δισ. κυβ. μέτρα, χρησιμοποιείται μόνο το 20-25% και ο λόγος είναι ότι το φυσικό αέριο της Gazprom προσφέρεται σε τιμές μικρότερες κατά 20-30%.

Δ. EastMed

Από τα προαναφερόμενα, προκύπτουν μεγάλα ερωτηματικά κατά πόσον θα κατασκευαστεί μέσα σε πέντε χρόνια και κατά πόσον θα σταθεί δυνατόν να διασχίσει την Αδριατική και να φθάσει κολυμπώντας στο Ότραντο. Ο χρόνος κατασκευής, αν λάβουμε υπόψη τη νέα σύνθετη μεσογειακή διεθνή πραγματικότητα, θα ξεπεράσει κατά πολύ τα πέντε χρόνια, ενώ η δαπάνη θα ξεπεράσει χωρίς άλλο τα 6 δισ. ευρώ. Συνθήκες και όροι που το καθιστούν πολύ ακριβό σε σχέση με τις επικρατούσες στην Ε.Ε. τιμές.

Ένας από τους λόγους που η Αίγυπτος δεν συμμετέχει -κατά ιταλικές πηγές (ΕΝΙ κ.λπ.)- είναι ότι είναι πιο εύκολο να επιτευχθούν, πέρα από τη συνολική κάλυψη καταναλωτικών και βιομηχανικών αναγκών της χώρας, καλύτερες τιμές με τη μορφή GNL, του μέρους του γιγαντιαίου κοιτάσματος Ζohr, που μπορεί να εξαχθεί με spot διαδικασίες ή με σταθερούς αγοραστές.

Σχετικά με το βάρος του EastMed στην κατανάλωση Φυσικού Αερίου στην Ευρώπη, αν ποτέ γίνει, θα είναι: 2% στη συνολική κατανάλωση, μείον 5% στην εισαγωγή Φυσικού Αερίου από την Gazprom. Αν πραγματικά επιδιώκουν να περιορίσουν το βάρος της Gazprom, τα 10 δισ. κυβ. μέτρα του EastMed αντικαθιστούν πλήρως την παρουσία της στα Βαλκάνια. Με εξαίρεση την Τουρκία, που οι ανάγκες της για το 2030 αγγίζουν τα 30 δισ. κυβ. μέτρα.

Το παράδοξο είναι ότι η συζήτηση γίνεται τη στιγμή που πρέπει να αναζητούμε τις λύσεις, προοπτικά, για την εγκατάλειψη αυτού του ορυκτού καυσίμου, αν θέλουμε η μέση θερμοκρασία να μην ξεπεράσει 1,5 ή 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.

Προσεγγίζεται από μερικούς παραθυράδες και στρατηγούς ναυάρχους, κλπ. σαν σπινθήρας σε μια περιοχή όπου οι ενεργειακές επιδιώξεις γίνονται υπόβαθρο αντίστοιχων γεωπολιτικών επιδιώξεων, καθώς και αντίστροφα. «Μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι».