ΑΝΤΙΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΙΣΩΓΥΡΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΚΟΙΚΗΣΗ

Αλέξης Χαρίτσης

Η συζήτηση αυτή στη Βουλή έρχεται λίγες μόνο μέρες μετά την ψήφιση ενός άλλου ν/σ που φέρατε εν μέσω θέρους,  για το επιτελικό κράτος. Και το αναφέρω αυτό γιατί τα δύο αυτά συνδέονται ευθέως. Τα ενώνει το ίδιο νήμα της λογικής της υπερσυγκέντρωσης αρμοδιοτήτων και εξουσιών. Η ίδια νοοτροπία εξασθένισης δομών και μηχανισμών διαβούλευσης, ελέγχου και λογοδοσίας.

Αυτό επιχειρείτε για το Κράτος -το ίδιο θέλετε να κάνετε και στην Αυτοδιοίκηση!

Λίγες μόλις εβδομάδες μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές, στις οποίες το εκλογικό σώμα προσήλθε έχοντας υπόψη του το συγκεκριμένο, ισχύον εκλογικό σύστημα του «Κλεισθένη» και ενώ είναι γνωστές οι συνθέσεις των νέων δημοτικών, τοπικών και περιφερειακών συμβουλίων.

Υπενθυμίζω ότι ο «Κλεισθένης» αποτέλεσε μια συνολική μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τ.Α. με άξονες την εμβάθυνση της δημοκρατίας, την ενίσχυση των θεσμών λαϊκής συμμετοχής, τη βελτίωση της οικονομικής και αναπτυξιακής λειτουργίας των ΟΤΑ, τον εκσυγχρονισμό των όρων εποπτείας της Αυτοδιοίκησης. Υπήρξε αντικείμενο πρωτοφανούς σε εύρος και σε διάρκεια διαβούλευσης, για πάνω από δύο χρόνια, σε όλα τα κεντρικά και περιφερειακά όργανα των αυτοδιοικητικών θεσμών.

Ενώ εσείς, μέσα σε λίγες μόλις μέρες, χωρίς καν να ζητηθεί η συμβολή των έμπειρων υπηρεσιακών στελεχών του ΥΠΕΣ, κατόπιν πρόχειρης συζήτησης με την -ελεγχόμενη από εσάς- ηγεσία της ΚΕΔΕ, δεν εισηγείστε σήμερα ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου της Τ.Α., αλλά μία πρόχειρη, αποσπασματική και κατάφωρα αντισυνταγματική αντιμεταρρύθμιση.

Πιστή στο παρωχημένο και αυταρχικό δημΑρχοκεντρικό μοντέλο διοίκησης των ΟΤΑ, η κυβέρνηση της Ν.Δ. σπεύδει να εξυπηρετήσει το, ελεγχόμενο από την ίδια, αυτοδιοικητικό κατεστημένο ανατρέποντας με τον πιο αντιδημοκρατικό τρόπο τους συσχετισμούς των συμβουλίων, όπως αυτοί διαμορφώθηκαν από το ίδιο το εκλογικό σώμα.

Με ένα συμπίλημα κακότεχνων επεμβάσεων στις διατάξεις του «Κλεισθένη» και με την επίκληση δήθεν προβλημάτων που προκαλεί το νέο θεσμικό πλαίσιο που κατοχυρώνει την απλή αναλογική (που δεν έχει καν προλάβει να εφαρμοστεί στην πράξη!), καθυποτάσσετε τα συμβούλια (δηλαδή τα αποφασιστικά, βουλευόμενα όργανα των ΟΤΑ) στα μονοπρόσωπα εκτελεστικά όργανα, δηλαδή τον δήμαρχο και τον περιφερειάρχη.

Υπενθυμίζω ότι ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης είναι εκτελεστικά όργανα των αποφάσεων των συμβουλίων και ασκούν μόνο τις αρμοδιότητες που τους απονέμονται ρητά από τον νόμο, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να φτάνουν μέχρι του σημείου να αναιρούν ή να θέτουν σε αμφισβήτηση τον αποφασιστικό ρόλο των συμβουλίων.

Κάτι τέτοιο θα αντέβαινε άλλωστε στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας που προβλέπει ότι το δικαίωμα της τοπικής αυτονομίας ασκείται από συμβούλια ή συνελεύσεις που αποτελούνται από μέλη εκλεγόμενα με ελεύθερη, μυστική, ίση, άμεση και καθολική ψηφοφορία.

Έτσι ορίζεται η αυτονομία των αποφασιστικών, βουλευόμενων οργάνων των ΟΤΑ, δηλαδή των συμβουλίων, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτονομία την οποία εσείς καταστρατηγείτε με τις συγκεκριμένες διατάξεις.

Σταχυολογώ τις πιο κρίσιμες από αυτές:

Άρθρο 1

Παραβιάζει την αρχή της ισότητας της ψήφου, διαμορφώνοντας όρους σύμπραξης παρατάξεων, κομμένους και ραμμένους στα μέτρα του δημάρχου / περιφερειάρχη.

Είναι αδιανόητο μάλιστα αυτό που προβλέπεται, να μην μπορεί δηλαδή να ανακληθεί η σύμπραξη. Ακόμα, δηλαδή, και αν η διαμορφωθείσα πλειοψηφία δεν τηρήσει ούτε κατ’ ελάχιστο τη συμφωνία, οι σύμβουλοι της παράταξης που επέλεξε να συνενωθεί με την παράταξη του δημάρχου / περιφερειάρχη, δεν θα μπορούν να ανακαλέσουν τη σύμπραξή τους.

Μια τέτοια πρόβλεψη αντίκειται ευθέως στη δημοκρατική αρχή.

Σας το λέει άλλωστε η ίδια η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής στην έκθεσή της επί του εν λόγω νομοσχεδίου (σελ. 9).

Άρθρο 2

Η πρόβλεψη ότι, σε κάθε περίπτωση, πλειοψηφία στις επιτροπές θα έχουν οι σύμβουλοι που ανήκουν στην παράταξη του δημάρχου, ουσιαστικά ακυρώνει τη βασική αρχή ότι οι επιτροπές εκλέγονται από τα συμβούλια.

Επικαλούμαι και πάλι την Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής στην έκθεσή της επί του εν λόγω νομοσχεδίου (σελ. 12).

Άρθρο 5

Τέλος, η αυτοδιοικητική αντιμεταρρύθμιση της Νέας Δημοκρατίας ακυρώνει επί της ουσίας τις κοινότητες. Μετατρέπει τα τοπικά συμβούλια (τα οποία για πρώτη φορά εκλέχτηκαν με ξεχωριστή κάλπη και άρα έχουν βαρύνουσα δημοκρατική νομιμοποίηση) σε διακοσμητικά όργανα, δέσμια των αποφάσεων του δημάρχου.

Επιβάλλει ουσιαστικά τον ορισμό και όχι την εκλογή στη θέση των προέδρων των τοπικών συμβουλίων, περιφρονώντας τη νωπή εντολή του εκλογικού σώματος. Και καταργεί, και αυτό είναι το πλέον καθοριστικό, κάθε αποφασιστική αρμοδιότητα των κοινοτήτων. Να αποφασίζουν δηλαδή για την κατανομή, σε δράσεις και έργα, του ποσοστού των επενδυτικών πόρων που αναλογούν στην κοινότητα.

Αναιρεί δηλαδή η κυβέρνηση τις διατάξεις του «Κλεισθένη» για την ενδοδημοτική αποκέντρωση, που υπήρξαν αφορμή για την απελευθέρωση, στις πρόσφατες εκλογές, ζωντανών, αυτοδιοικητικών δυνάμενων στις τοπικές κοινωνίες.

Θέλω πραγματικά να δω πώς θα δικαιολογήσετε αυτή σας την πολιτική επιλογή στους δικούς σας αιρετούς στα χωριά και στις κωμοπόλεις σε όλη την Ελλάδα, που είδαν επιτέλους με τον «Κλεισθένη», μετά από πολλά χρόνια, να αποκτούν και πάλι φωνή, ρόλο και αρμοδιότητες και να ξεφεύγουν από τον σφιχτό εναγκαλισμό του δημάρχου.

Εν κατακλείδι, με τον «Κλεισθένη» εμείς επιδιώξαμε, μεταξύ άλλων, να ενισχυθεί η λαϊκή συμμετοχή, να ανοίξει η Αυτοδιοίκηση σε δυνάμεις που μέχρι τώρα ήταν αποκλεισμένες ή στο περιθώριο.

Στόχος μας είναι να διαμορφώσουμε μια πιο δημοκρατική και συμμετοχική Αυτοδιοίκηση, ικανή να αναζωογονήσει το ενδιαφέρον των πολιτών για τα κοινά. Μια Αυτοδιοίκηση που θα μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην παραγωγική και τη δημοκρατική αναγέννηση που έχει ανάγκη η χώρα μας.

Εσείς τι κάνετε σήμερα με τις διατάξεις που προτείνετε;

Επαναφέρετε το προηγούμενο προσωποκεντρικό μοντέλο διοίκησης και μαζί με αυτό όλες τις παθογένειες που το συνόδευαν: τις πελατειακές σχέσεις, την αδιαφάνεια, την αποθάρρυνση των πολιτών να συμμετέχουν στα κοινά.

Εν ολίγοις, αυτό που επιχειρείται σήμερα είναι μια παλαιοκομματική, συντηρητική, αντιδημοκρατική αντιμεταρρύθμιση, ένα μεγάλο πισωγύρισμα.

Εμείς θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για να μην γυρίσει πίσω η Αυτοδιοίκηση.