Επενδύσεις, ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ.

Του Πάνου Τριγάζη*

• Αναμφίβολα, βασικός τομέας της οικονομίας είναι η ενέργεια. Ωστόσο, από τις τοποθετήσεις στελεχών της Ν.Δ., κατά κανόνα απουσιάζουν οι αναφορές στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές αναπτυγμένες χώρες θέτουν ως προτεραιότητα την απαγκίστρωση από το πετρέλαιο, βάζοντας στόχο μέχρι και την κάλυψη από ΑΠΕ του 60% των ενεργειακών τους αναγκών

  Δεν πρόλαβε να εκλέξει ηγέτη της τον Κυριάκο Μητσοτάκη η Ν.Δ., και «βγήκε στο κλαρί» για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Εl Dorado Gold, προφασιζόμενη ότι υπερασπίζεται τις θέσεις εργασίας των Ελλήνων εργαζομένων στην επένδυση στις Σκουριές της συγκεκριμένης εταιρείας. Υπεραμύνθηκε επίσης η ηγεσία της Ν.Δ. της ανάγκης προσέλκυσης ξένων επενδύσεων στη χώρα μας, ενώ επιτέθηκε στην κυβέρνηση που αποτρέπει και απομακρύνει τέτοιες επενδύσεις. Δεν είχε τίποτα να πει η Ν.Δ. για τη συμπεριφορά της εταιρείας, τη μη εκπλήρωση υποχρεώσεών της έναντι του Ελληνικού Δημοσίου, ούτε για τον εκβιαστικό τρόπο ανακοίνωσης της αναστολής των δραστηριοτήτων της στις Σκουριές. Ούτε λίγο ούτε πολύ, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης καθώς και ορισμένα άλλα κόμματα εμφανίστηκαν ως συνήγοροι της καναδικής εταιρείας. Έκπληξη αποτέλεσε η θέση του ΚΚΕ, που επικαλέστηκε τον κίνδυνο απώλειας της απασχόλησης των εργαζομένων.

 

Θα σταθώ όμως ιδιαίτερα στο υπό νέα ηγεσία κόμμα της Ν.Δ., αφού ο Κυρ Μητσοτάκης δίνει τώρα κρίσιμες εξετάσεις, κυρίως έναντι του ελληνικού λαού. Βασικό πρόβλημα της Ν.Δ. είναι ότι από την ίδια της τη φύση παραμένει δέσμια παρωχημένων αντιλήψεων για την οικονομία και την κοινωνία, αλλά και την οργάνωση του διεθνούς συστήματος. Στην καθημερινή φρασεολογία τής Ν.Δ., η λέξη «ανάπτυξη» είναι η πλέον χρησιμοποιούμενη. Δεν εξηγούν όμως τα στελέχη της ποια ανάπτυξη υπόσχονται. Και αυτό δεν είναι άνευ σημασίας, διότι η συντηρητική αντίληψη θέλει την ανάπτυξη να ταυτίζεται με την οικονομική μεγέθυνση, κάτι που με σύγχρονους όρους δεν ισχύει. Η οικονομική μεγέθυνση συχνά αφήνει πίσω της κοινωνικά και οικολογικά ερείπια. Υπάρχει π.χ., η λεγόμενη «άνεργη ανάπτυξη» (jobless growth), που σημαίνει ότι μπορεί μια χώρα να σημειώνει υψηλούς ρυθμούς οικονομικής αύξησης, χωρίς να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, ενίοτε μειώνονται αυτές οι θέσεις.

Από το 1990, ο ΟΗΕ δημοσιεύει Ετήσια Έκθεση υπό τον τίτλο «Human Development Report», διά της οποίας οι χώρες κατατάσσονται με βάση τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης, που προκύπτει από τον συνυπολογισμό της μακροβιότητας των πολιτών μιας χώρας, του επιπέδου μόρφωσης και των παρεχόμενων υπηρεσιών Υγείας. Στη σχετική κατάταξη δεν είναι τυχαίο ότι προηγούνται οι σκανδιναβικές χώρες και όχι οι ΗΠΑ ή κάποιες γοργά αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου.

Η Ευρωπαϊκή Αριστερά είχε υιοθετήσει, το 2010, πρόγραμμα με τίτλο «Ατζέντα για μια κοινωνική Ευρώπη», διά του οποίου ζητούσε (και εξακολουθεί να ζητάει) ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης σε ευθεία σύγκρουση με το σημερινό. Για μια ανάπτυξη την οποία χαρακτήριζε «pro-people», «pro-jobs», «pro-environment». Με άλλα λόγια, θέλουμε την ανάπτυξη, αλλά όχι με οποιοδήποτε κόστος.

Παλαιότερα, και η Αριστερά τασσόταν ανεπιφύλακτα υπέρ της βιομηχανικής ανάπτυξης. Σήμερα, όμως, το χτίσιμο μιας βιομηχανικής μονάδας μπορεί να συνεπάγεται τη μόλυνση του περιβάλλοντος και κατ' επέκταση την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των τοπικών κοινωνιών. Έτσι σήμερα η σωστή αριστερή επιλογή μπορεί να είναι το κλείσιμο μιας βιομηχανικής μονάδας, έστω και αν χαθούν κάποιες θέσεις εργασίας, που μπορεί όμως να δημιουργηθούν κάπου αλλού.

Επανερχόμενος στη Ν.Δ., υπενθυμίζω ότι μιλά ακατάσχετα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, μέσω της ιδιωτικοποίησης δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, αποφεύγοντας, ωστόσο, να πει με ποια κριτήρια και ποιους όρους θέλει τις ξένες επενδύσεις.

Για να είμαι δίκαιος, και η Αριστερά χαρακτήριζε άλλοτε «γραφικούς» τους οικολόγους, θεωρώντας ουτοπικές τις απόψεις τους για την «αειφόρο ανάπτυξη». Η στάση αυτή μεγάλης μερίδας της Αριστεράς στοίχισε στα κόμματά της την αποξένωσή τους από δυναμικά οικολογικά κινήματα, που αναπτύχθηκαν στην Ευρώπη, στη διάρκεια των δεκαετιών 1970-1980. Αυτό είχε ως συνέπεια σε σειρά χωρών, τα πράσινα κόμματα να υπερφαλαγγίσουν εκλογικά τα αριστερά κόμματα.

Ακόμα μία επισήμανση. Αναμφίβολα, βασικός τομέας της οικονομίας είναι η ενέργεια. Ωστόσο, από τις τοποθετήσεις στελεχών της Ν.Δ., κατά κανόνα απουσιάζουν οι αναφορές στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές αναπτυγμένες χώρες θέτουν ως προτεραιότητα την απαγκίστρωση από το πετρέλαιο, βάζοντας στόχο μέχρι και την κάλυψη από ΑΠΕ του 60% των ενεργειακών τους αναγκών.

Δυστυχώς, η Ελλάδα έχει μείνει απελπιστικά πίσω στον τομέα αυτόν, όντας τελευταία χώρα στην Ε.Ε. σε παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές. Και γι' αυτό προφανώς δεν ευθύνεται η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛΛ. Πρόκειται για τραγική διαπίστωση, για παράδειγμα, ότι η Σουηδία παράγει περισσότερη ηλιακή ενέργεια από την Ελλάδα. «Πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό;» με ρώτησαν φοιτητές του πανεπιστημίου της Ουψάλα, επισκεπτόμενοι πρόσφατα τον ΣΥΡΙΖΑ. Η απάντησή μου ήταν ότι συμβαίνει, διότι, δυστυχώς, οι προηγούμενες κυβερνήσεις της Ελλάδας δεν εγκολπώθηκαν μια διαπίστωση του Αμερικανού νομπελίστα οικονομολόγου Τζέρεμι Ρίφκιν, που, μιλώντας προ ετών στην Αθήνα, είχε χαρακτηρίσει την Ελλάδα «Σαουδική Αραβία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας».

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ