Του Γ. Τριποταμιανού

Μιλάμε για ζούγκλα, όπου ο οικονομικός δαρβινισμός θα βρει το καλύτερο πεδίο για να επιβεβαιωθεί. Και στη ζούγκλα, σίγουρα οι ισχυρότεροι έχουν όλες τις πιθανότητες υπέρ τους. Η ΤΤΙΡ, όλα δείχνουν ότι θα μετατρέψει τη ζωή των Ευρωπαίων σε κόλαση, όπου οι πολυεθνικές θα πωλούν... τα καζάνια και θα νοικιάζουν εργαζόμενους για να κρατούν άσβεστες τις φωτιές. Στην πραγματικότητα, οι ρυθμίσεις που εισάγονται θεσμοθετούν όχι μόνο την ανισότητα, αλλά επιβάλλουν το δίκιο του ισχυρού, ο οποίος έχει τους οικονομικούς πόρους για να το αποκτήσει και για να το διατηρήσει.
Ο μηχανισμός επίλυσης διαφορών μεταξύ του επενδυτή και του κράτους, στο πλαίσιο της ΤΤΙΡ, είναι θέμα που συγκεντρώνει τις αντιδράσεις των περισσότερων πολέμιων της συμφωνίας, καθώς υποστηρίζουν ότι ακόμα και οι συμβιβαστικές προτάσεις της Ε.Ε. αποτελούν στην πραγματικότητα ένα παράλληλο δικαστικό σύστημα. Η Γερμανική Ένωση Δικαστών (DRB), πριν λίγες εβδομάδες, τα είπε όλα: Τα ειδικά δικαστήρια που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να μηνύουν τις χώρες "δεν έχουν καμία νομική βάση" Μάλιστα, η ετυμηγορία αυτή έχει ιδιαίτερα βαρύνουσα σημασία, αφού ουσιαστικά βάλει κατά της ICS, που ήταν η αντιπρόταση της αρμοδίας κοινοτικής επιτρόπου, της Cecilia Malmström, στα ISDS, που είναι οι δικαστικοί μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται σήμερα σε εμπορικές συμφωνίες μεταξύ των επιμέρους χωρών.
Το θέμα αυτό, που εξετάζεται στον δωδέκατο γύρο των συνομιλιών, όπως λένε αυτοί που αντιδρούν, αποτελεί ωρολογιακή βόμβα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις πολυεθνικές για να πετύχουν την πλήρη κυριαρχία σε βάρος των καταναλωτών. Οι εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ε.Ε. και των ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει από το 2013, αλλά έχουν να αντιμετωπίσουν διογκούμενη αντίδραση, καθώς όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι συνειδητοποιούν ότι μια συμφωνία μπορεί να θέσει στο περιθώριο τόσο τους ίδιους όσο και τη δημοκρατία. Η παράλληλη δικαιοσύνη που καθιερώνει, η οποία ταυτόχρονα εμμέσως λόγω κόστους αποβάλλει τους Ευρωπαίους καταναλωτές όσο και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, προμηνύει εφιαλτικό μέλλον για τους ίδιους και τα παιδιά τους. Σύμφωνα με καταγγελίες, το μέσο κόστος της προσφυγής στα "δικαστήρια της συμφωνίας" είναι περίπου 8.000.000 ευρώ. Οι μικρές εταιρείες συνήθως δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά. Για τις πολυεθνικές, πρόκειται για ψίχουλα, αλλά για όλους τους υπόλοιπους ...
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες πιστοποιούνται με ISO και το σήμα CE, που αποδεικνύει τη συμμόρφωση ενός προϊόντος με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αντίθετα, στις ΗΠΑ υπάρχουν 18 διαφορετικοί φορείς πιστοποίησης. Και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει, όπως έχει διαμηνύσει η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Αποτέλεσμα; Ζούγκλα, στην οποία μόνον οι πολυεθνικές μπορούν να αντέξουν και να μεγαλώσουν ακόμα περισσότερο. Ένα άλλο μείζονος σημασίας θέμα, είναι αυτό των προδιαγραφών. Το ζήτημα του κατά πόσον η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ θα αναγνωρίσουν τις αντίστοιχες προδιαγραφές τους φέρνει το πρόβλημα στα ράφια των σούπερ μάρκετ και όχι μόνο. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, ουσιαστικά οι καταναλωτές δεν θα είναι σε θέση να γνωρίζουν πλέον ποιο προϊόν είναι παρασκευασμένο από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Και αυτό μπορεί να αποδειχθεί ξαφνικός θάνατος για καταναλωτές, μικρομεσαίους και αγρότες.
Οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία, που γίνονται σε σχεδόν απόλυτη μυστικότητα, έχουν προκαλέσει πολλές αντιδράσεις, καθώς οι πολέμιοί της θεωρούν ότι με τη συμφωνία θα εδραιωθούν ακόμα περισσότερα τα προνόμια των πολυεθνικών εταιρειών και των τραπεζών σε βάρος των πολιτών και των εκλεγμένων κυβερνήσεων. Φοβούνται, ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα να εξασθενήσουν τα δικαιώματα των καταναλωτών και θα υποβαθμιστούν οι πολιτικές προστασίας του περιβάλλοντος. Η συνθήκη, λένε, θα καταστήσει πολύ δύσκολη την προσπάθεια των κυβερνήσεων να προωθήσουν νόμους που θα περιορίζουν τις πολυεθνικές, αφού θα αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να μηνυθούν για διαφυγόντα κέρδη.
Ο μηχανισμός Επίλυσης Διαφορών ΤΤΙΡ του (ISDS) επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μηνύουν τις κυβερνήσεις για απώλεια μελλοντικών κερδών, αν θεωρήσουν ότι με τα μέτρα που προωθούν επιβαρύνεται η λειτουργία τους. Αυτό άλλωστε έχει επιβεβαιωθεί από την εφαρμογή παρόμοιων μηχανισμών ISDS σε προηγούμενες εμπορικές συμφωνίες, όπως η NAFTA και η βορειοαμερικανική συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών μεταξύ ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικό. Στο στρατόπεδο αυτών που διαφωνούν ήδη έχουν συσπειρωθεί όχι μόνο ακτιβιστές, αλλά και φορείς που εκπροσωπούν μικρές και μεσαίες καταναλωτικές, όπως και περιβαλλοντικές ομάδες. Καθώς η ISDS θεωρείται ως η πιο αμφιλεγόμενη πτυχή της συμφωνίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιπρότεινε τη λειτουργία ενός άλλου μηχανισμού, ο οποίος θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα με τις αδιαφανείς διαδικασίες στις εταιρικές αγωγές κατά των κυβερνήσεων, όπου παρακάμπτονταν τόσο τα τακτικά δικαστήρια όσο και οι δημοκρατικές διαδικασίες. Αλλά και η πρόταση αυτή αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό, αφού δεν λύνει το καίριο θέμα της παράκαμψης των τακτικών δικαστηρίων, παρά κάποιες ασφαλιστικές δικλίδες που προβλέπονται σε αυτό (διαδικασίες έφεσης και τρόπος πρόσληψης των δικαστών). Συγκεκριμένα, οι επικριτές της επισημαίνουν ότι η προτεινόμενη συμφωνία θα οδηγήσει σε παράλληλο σύστημα της Δικαιοσύνης για τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα, τόσο η πρόταση της Ε.Ε. όσο και ο μηχανισμός ISDS δεν είναι συμβατοί με τις νομικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αυτονομία του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την ίση μεταχείριση.